Presyon ile yağlı tohumlardan yağ çıkartma

Tesiste hangi amaçla kullanılacağı, kapasitesinin ne olacağı, yağlı tohumun cinsi gibi parametreler Vidalı Yağ Presi dizaynını belirler.

Doruk ÜLKÜMEN / HUM Mühendislik ve Tic. Ltd. Şti. Satış ve Pazarlama Mühendisi, Proses Mühendisi

Ayçiçeği çekirdeği ve kanola (kolza) gibi içerisindeki yağ oranı yüksek olan yağlı tohumlardan yağ elde etmek için doğru hazırlama süreçlerinden geçtikten sonra sıklıkla iki yöntem izlenmektedir:

• *2 aşamalı presyon ile yağın mekanik ekstraksiyonu (ön presyon + final presyon),
• *Ön presleme ve sonrasında solventekstraksiyon.

Tek aşamalı fullpresyon genelde küçük kapasiteli tesislerde kullanılmaktadır.

2 aşamalı presyon prosesinde, ön presyonla % 18-20, fullpresyonla ise % 6-9 yağlı kek elde edilir ve tohumdaki toplam yağın % 90’ından fazlasını almaya olanak verir. Sadece mekanik ekstraksiyon yani presyon ile yağ çıkartılması solvent ekstraksiyona göre birçok avantaj sunar, bazıları şunlardır:

• *Daha kaliteli yağ üretilmesi (düşük fosfatid içeriği, açık renk, saf aroma)
• *Gereken güvenlik önlemlerinin azlığı
• *Solvent ekstraksiyonuna göre basit bir proses oluşu
• *Proseste petrokimya kaynaklı solvent kullanılmaması

Öte yandan, yatırımcının hesaba katması gereken bir dezavantajı ise presyon ile yağ eldesindeki verimin solvent ekstraksiyonuna göre düşük olmasıdır. Solvent ekstraksiyonundan çıkış yapan ve solventi uzaklaştırılan küspede sadece % 0,5-1 yağ kalmış iken, final presyonda % 6-9 yağ miktarına sahip küspe elde edilir.

Yağ presinde sıkım nasıl sağlanır?

Yağın mekanik ekstraksiyonu için Vidalı Yağ Presi kullanılır. Pişirme tavalarından çıkan kondisyonlanmış ve pişirilmiş yağlı tohum pullarının beslendiği vidalı preste, sıkıştırma helezon sistemine taşınan yarı mamul, presin ana motorunun verdiği güç ile sıkıştırma helezonlarında ilerlemeye başlar. Helezonlarda bulunan koniklerin yarıçaplarının artması ile makine içerisinde kafes ve helezonun arasında tohumun ilerleyeceği serbest alan azalır ve lokal basınç artışları meydana gelir. Bu basınç artışları, yağlı tohumların hücre duvarlarında delikler açılmasına ve hücre duvarlarından sızan yağın kafes bıçaklarının aralıklarından dışarı çıkmasına sebep olur. Pres makineleri bu yöntem ile yağlı tohumların içerisindeki yağın büyük bir kısmının mekanik ekstraksiyon yöntemi ile çıkartılmasını sağlar.

Tesiste hangi amaçla kullanılacağı, kapasitesinin ne olacağı, yağlı tohumun cinsi gibi parametreler Vidalı Yağ Presi dizaynını belirler.

Soğuk pres, yağlı tohumların düşük sıcaklıkta, ön ısıtma yapmadan sıkım yapılabilmesi için tasarlanmıştır. Düşük sıcaklıkta yapılan presleme işlemi, daha kaliteli ve daha değerli yağın son tüketiciyle buluşmasına olanak verir. Ön pres, ekstraksiyon veya bir sonraki pres operasyonları için,  ön sıkma olarak tasarlanmıştır.

Yağ oranı yüksek yağlı tohumların keklerinin (kanola, ayçiçeği gibi) yağ oranlarının % 18-22 aralığına inmesini ve solvent ekstraksiyonuna/final prese hazır hale gelmesini sağlar. Final pres, ekstraksiyon ünitesinin bulunmadığı tesislerde kullanılıp kekte kalan yağ oranını % 6-9 aralığına indirir ve çözücü solvent kullanılmadan çıkartılabilecek maksimum yağı çıkartır.

HUM Pres

Doğru tedarikçi ilişkileri kuran, en son teknolojiyi makinelerinde uygulayan HUM, kusursuz yapısıyla preslerinden maksimum verimi almayı taahhüt eder.

Ana güç aktarma sisteminin en kritik elemanı olan redüktörler, hasarsız, bakım gerektirmeyen ve sonsuz ömre sahip olup, pres gövdelerine flanşla bağlantılı planet tip redüktörlerdir. Direkt güç aktarımını sağlayan bu redüktörler, HUM Pres kullanıcılarına düşük yağ sarfiyatı, yüksek verim, sessiz çalışma gibi ayrıcalıklar da sağlar.

Presten en fazla verimi alacak şekilde dizayn edilmiş olan sıkıştırma helezonları ve konikler uzun çalışma ömrüne sahip olacak malzemelerden imal edilirler ve özel kaynak prosesi ile zırh kaplama yapılarak aşınmaya ve korozyona dayanıklı hale getirilirler.

Frekans kontrolü ile devir ayarı sağlayan ve redüktörlü motordan güç alan besleme helezonları, yağlı tohumun özelliğine göre presi maksimum kapasitede çalıştırmaya olanak verir.

Pres ana mili daimi su sirkülasyonu sistemi ile soğutularak en iyi verimi sağlayan HUM Pres, ana mili delinmiş ve daimi soğutma suyu sirkülasyonunu sağlayacak şekilde paslanmaz boru ve özel salmastralı bir soğutma sistemi ile donatılmıştır.

Pres kafeslerine takılabilen Hidrolik Kafes Açma Sistemi, hiç zorlanmadan ve zaman harcamadan, güçlü bir teleskobik piston ve elektrikli hidrolik güç ünitesi vasıtasıyla rahatlıkla kafesleri açmaya ve kapatmaya yarar.