Dünya genelinde yaşlı nüfusu artarken, birçok insan sağlığını iyileştirmek ve yaşlanmayı geciktirmek için uğraşıyor. Her yıl bunu destekleyecek pek çok ürün piyasaya çıkıyor. Bu alanda trend haline gelinen son ürün ise gıda takviyesi formuyla satılmaya başlanan kolajen oldu.
Abuzer KURT / Halavet Gıda San. ve Tic. A.Ş. Bölge Müdürü
“Tutkal” anlamına gelen “kólla” kelimesinden türetilen adı nedeniyle, bir tür “tutkal” olarak da düşünülebilir. Kemikler, deri, kas, tendon ve bağ, hatta gözler ve dişler dahil olmak üzere hemen hemen her organın en önemli yapıtaşlarından biridir. Kolajen, hayvansal kaynaklarda en bol bulunan proteindir ve toplam proteinin yaklaşık % 30’unu oluşturur; hayvan derisi, kemik, kıkırdak, tendon ve kandamarları dahil tüm bağ dokularında bulunur.
Bilinen 28 çeşit kolajen vardır. Üç ana tip; 1, 2 ve 3 tipidir. Bu tür kolajenler vücudumuzdaki toplam proteinin yaklaşık % 80-90’ını oluşturur.
Tip 1: Vücuttaki kolajenin çoğunluğunu oluşturur. Cilt, kemik, tendon, bağ dokusu ve dişler için yapı sağlar.
Tip 2: Elastik kıkırdakta bulunur. Bağ dokularında kıkırdak oluşumuna yardımcı olur ve eklem sağlığını korur.
Tip 3: Kasların, organların ve arterlerin yapısını destekler. Cilde esneklik ve sıkılık verir.
Yaşlandıkça, vücut daha az ve daha düşük kaliteli kolajen üretir. Cildin daha az elastikiyeti, kolajen eksikliğinin en belirgin özelliklerinden biridir. Kemik ve kıkırdak dokusu da yaş büyüdükçe yetersiz olan kolajen miktarı nedeniyle zayıflamaya başlar. Yaralanmalar ve sakatlıklar daha sık görülür.
Kolajenin faydaları nelerdir?
Cildi güzelleştirir. Yaşlanma belirtilerini azaltır ve daha genç görünmeye yardımcı olur. Deride yeterli miktarda olduğunda, daha parlak ve canlı bir cilt garanti eder. Kırışıklıkları, yaşlanma ile ciltte oluşan gevşemeleri ve cilt kuruluklarını önler.
Kemik ve eklem sağlığını geliştirir. Bir eklemin ana işlevi iki veya daha fazla kemiği bağlamaktır; ancak bu kıkırdak, bağlar ve tendonlar olmadan acı verici olacaktır. Kolajen, tüm bu bağ dokularının ana bileşenidir.
Gıda endüstrisinde kolajen uygulamaları
Kolajen, tüketicilerin artan sağlıklı gıda talebi ile gıda katkı maddesi olarak sağlıklı gıdaların geliştirilmesinde önemli bileşenlerden biridir. Gıda endüstrisinin dikkat çekici bileşenlerinden biri protein açısından zengin diğer gıda maddelerine göre yaklaşık 20 kat daha fazladır.
Normal diyet, bireyin beslenme gereksinimlerine göre yeterli kolajen sağlamadığı sürece hidrolize kolajen katkılı fonksiyonel gıdalar tüketilebilir. Klinik çalışmalara göre, üç ila altı ay boyunca günde 5-10 g hidrolize kolajen alımı, kemik/eklem ve cilt sağlığına yardımcı olur.
İçecekler
Son zamanlarda, kolajen içeren içecekler yeni trendler oluşturmaya başladı. Kolajen kahve içeceği, meyve ve sebze suları, enerji içecekleri, kolajenli su, kolajenli ayran gibi üreticiler tarafından piyasaya sürülen birçok ürün var. Genel olarak, kolajen içeceği, vücuttaki kolajen yapım mekanizmasını uyardığını iddia eder.
Atıştırmalıklar
Kolajenli fonksiyonel yiyecekler özel firmaların Ar-Ge geliştirmeleriyle her geçen gün artmaktadır. Kolajenli bar, kahve, çikolata, yoğurt, cips bunlardan ilk akla gelenlerdir. Kolajen peptitler sayesinde protein oranı artırılmış şekerleme ürünleri üretilebilir.
Kolajen peptitler ülkemizde son 2 yıldır oldukça yaygınlaşmaya başlamış durumda ve genel olarak ilerleyişi göze alındığında önümüzdeki kısa ve orta vade içerisinde çok daha yol kat edecektir. Evlerimizde kullanılan birçok diğer temel gıda maddesine benzer şekilde kullanım alanları bulmuş olacaktır. Amerika ve Uzakdoğu ülkelerinde yıllardır yaygın bir şekilde tüketimi olan kolajen peptitler, bu nedenle ülkemiz için de daha çok genişleyecek kullanım miktarını şimdiden kanıtlamış gibi gözükmektedir.
