Ulusal Hububat Konseyi (UHK), Pirinç Değirmencileri Derneği (PDD) Uzunköprü Ticaret Borsası tarafından “Çeltik Üretimi ve Ticareti, Sorunlar ve Çözüm Yolları” isimli panel düzenlendi.
Ulusal Hububat Konseyi (UHK), Pirinç Değirmencileri Derneği (PDD) Uzunköprü Ticaret Borsası tarafından “Çeltik Üretimi ve Ticareti, Sorunlar ve Çözüm Yolları” isimli panel düzenlendi. Panelin ev sahipliğini yapan Uzunköprü Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Egemen Aslan, panele katılanlara hoş geldiniz diyerek, yaptığı konuşmada katılımcılara ‘çeltik üretimi ve ticaret, sorunlar ve çözüm yolları adlı panelimize hoş geldiniz’ diyerek şöyle devam etti: “Çeltik dünyada yaşayan insanların yarıdan fazlasının ana besin kaynağı olmakla beraber ülkemiz tarımı adına da büyük önem arz eder. Ekimi ve hasadı yapılırken mekanizasyondan ziyade önemli ölçüde insan gücü ve el emeği harcanması, üretim maliyetini arttırmakta ve dış piyasa ile olan rekabetimizi azaltmaktadır. Ortalama ürün alım fiyatlarının, girdilerdeki yüksek artışı karşılayamaması yakın gelecekte çiftçilerimizi farklı alternatif ürün arayışı içine sokacaktır. Ülkemizde pirinç üretimi yurtiçi talebi karşılayamaz durumda olup arz açığı ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Dolayısıyla büyük miktarlarda döviz ödeyerek pirinç ithal etmek yerine, üretimi arttırıcı, üreticiyi çeltik üretimi yapmaya özendirici bölgesel ve ulusal tarım politikalarının uygulamaya geçirilmesi ülkemiz ekonomisi açısından önem arz etmektedir ” dedi.
“Üretimi karlı bir ürün…”
Bakanlık olarak ilk defa havza bazlı üretime geçilerek, 18 ürüne destek primleri verdiklerini belirten Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Daire Başkanı Mehmet Sığırcı, çeltiğin de bu desteklemelerden faydalanan, üretimi karlı bir ürün olduğunu söyledi. Sığırcı, sektör temsilcileri tarafından gerçekleştirilen bu panelin sektörün geleceği açısından, tarafların görüşlerinin dile getirilmesi açısından önemsendiğini belirterek, sorunların çözümünden yana olduklarını ifade etti.
Dünya’da 158 milyon hektar alanda, 697 milyon ton çeltik karşılığı 470 milyon ton pirinç üretilmekte olduğunu ve bunun da 40 milyon tonu küresel ticarete konu olduğunu ifade eden Ulusal Hububat Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Yılmazkart, “Türkiye’nin çeltik ekimi son yıllarda gelişerek ve artarak devam etmektedir. 2000’li yıllarda 58 bin hektar alandan 350 bin ton üretim ve dekara 600 kilo verim elde edilmişken, 2012’de 120 bin hektar alandan 900 bin ton çeltik üretimi ve dekara 870 kilo verim elde edilmiştir. Çeltik ekiliş, üretim ve veriminde ciddi bir artış söz konusudur. Bu olumlu bir gelişmelerle birlikte; Türkiye’de son yıllarda çeltik fabrikalarında ciddi değişim ve yenilenmeler olmuştur. Türkiye 1984 yılından beri çeltik ve pirinç ithalatçısı bir ülkedir. Ancak son yıllarda verilen destekler ve yurt dışı fiyatların yüksek seyretmesi, üreticimizi teşvik etmiş ve alınan tedbirlerle yerli üretimimiz sürekli yükselmiştir. Bunun neticesinde DİR kapsamında yapılan pirinç ihracatında da artış görülmüş, ülkemiz döviz kazanmaya başlamıştır. Türkiye’nin coğrafi konumu itibarı ile transit ticaret ve yerli malı ihraç açısından çok önemli fırsatların olduğu bu ortamda; DİR kapsamında sektörün önünü açacak mevzuat değişiklikleri yapılmalı, müdahale alımları yapılırken iç ve dış dinamikler dikkate alınmalıdır” dedi.
“Haksız rekabetin önüne geçerek, üretici ile tüketiciyi korunmalı”
Ekonomide mesleki örgütlerin ve ürün konseylerinin daha etkin rol alarak, sektörlerinde dengeli söz sahibi olmaları gerektiğini söyleyen Yılmazkart, ‘Devletin ana görevi sürdürülebilir bir üretim ve ticaret için; haksız rekabetin önüne geçerek, üretici ile tüketiciyi korumak olmalıdır. Bunun sağlanması için öncelikli olarak piyasa etkin gözetim ve denetim sisteminin kurulması, sektördeki verilerin düzgün ve uygun olarak toplanarak şeffaflaştırılması önem arz etmektedir. Pirincin hammaddesi olan çeltikte KDV oranı % 1 ve mamul olarak satılan pirinçte ise % 8 olarak uygulanmaktadır. Halen çeltik yan ürünlerinden; kabuğuna % 18 ve kepeğine % 8 KDV uygulanmaktadır. Pirinçte yapılan bu uygulama kayıt dışına yönelişe sebebiyet vermektedir. Bulgurda da aynı durum söz konusuydu ve bu düzeltildi. Aynı şekilde; un, şeker, bakliyat ürünlerinde % 1 KDV uygulanmaktadır. Böyle bir ortamda da dürüst çalışan firmalar piyasaya mal satışında zorlanmaktadırlar. Vergisini veren, istihdam sağlayan firmalar cezalandırılmamalı, aksine teşvik edilmelidir. Pirinç temel bir gıda maddesidir değerli konuklar. Temel gıda maddelerinde yapılan KDV indirimi ile amaçlanan kayıt dışı ortadan kaldırılması çalışmaları pirince yansımazsa eksik kalacaktır. KDV oranı nihai tüketici bazında % 8 olarak bırakılmalı, ancak tacirler arası yapılan ticarette % 1’e indirilmelidir. Tüketiciye pirinç satanlar KDV’yi fiyatlarına ilave edecekler ve yaptıkları tahsilatı da KDV olarak devlete ödeyeceklerdir. Bu durumda hem devlet kazanacak, hem de kayıt dışı ortadan kalkacaktır” dedi.
Bildirge UHK web sitesinde yayınlanacak
Bir diğer sorunun da girdi maliyetleri olduğunu belirten Yılmazkart, “Ülkemizde çeltik üretiminde kullanılan, motorin, elektrik, gübre gibi temel girdilerin fiyatları, pirinç ithalatı yapılan ülkelerin fiyatları ile karşılaştırıldığında oldukça yüksektir. Bu da ülkemizde üretim maliyetini artırmakta, ucuz ithal pirinç ile rekabet zorlaşmaktadır. Bu açıdan tarımsal destek miktarının artırılması da gündeme alınmalıdır” dedi.
Gıda endüstrisinin “pazara” ve “teknolojiye” dönük hızlı bir gelişim kaydettiğini fakat hammaddesini sağladığı tarımsal gelişim süreçlerine yeterince konsantre olmadığını söyleyen Yılmazkart, köylü ve çiftçiyi halkanın içinde tutarak, tarımsal yapıyı geliştirme modelinin oluşturulması gerektiğini ifade ederek, panele emek vererek, katkı sağlayan her kurum ve kişiye teşekkür etti. Daha sonra UHK Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Bayram Sade Moderatörlüğünde, ‘Çeltik Üretimi ve Ticareti, Sorunlar ve Çözüm Yolları’ panel üç oturum halinde gerçekleştirildi. Gerçekleştirilen panel sonrası oluşturulacak olan sonuç bildirgesinin en kısa zamanda katılımcılara ve ilgili bakanlıklara ulaştırılacağını ifade eden Sade, bu bildirgenin UHK web sitesinde de yayınlanacağını duyurdu.
