Çocuk gelişiminin vazgeçilmez bir öğesi olan süt ve süt ürünlerinin nasıl tüketilmesi gerektiği oldukça hassas bir konu. Çocukların süt kullanımında nelere dikkat edilmesi gerektiğini bilmeyen anneler bu konuda büyük bir kafa karışıklığı yaşayabiliyor.
Süt ve süt ürünleri genç yaşlı herkesin ihtiyaç duyduğu en temel besinlerin başında geliyor. İnsan yaşamının her döneminde ihtiyaç duyulan süt ve süt ürünlerinin nasıl tüketilmesi gerektiği, özellikle bebekler ve çocuklar için hayati önem taşıyor. Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Halil İbrahim Küçük çocuk gelişiminde kilit rol oynayan sütle ilgili tartışmalara ışık tutacak bilgiler verdi:
Süt içmeyen çocukların gelişimi risk altında
Büyüme ve gelişim için gerekli olan vitamin, mineral, yağ, karbonhidrat ve protein ihtiyacını süt ve süt ürünlerinden elde edilebiliyor. Süt; protein, enerji, kalsiyum ve mineral bakımından zengin bir besin öğesidir. Süt ve süt ürünlerini tüketmeyen çocuklar, yeterince protein ve kalsiyum alamamaya bağlı olarak kemik gelişiminde ve büyümede geri kalma riskiyle karşı karşıya kalabilir. Ayrıca süt içmeyen çocuklarda fosfor, iyot, A ve C vitaminleri yetersizlikleri de görülebilir. İnek sütü, protein alerjisi veya başka bir gerekçeyle süt tüketemeyen çocuklar badem, koyu yeşil yapraklı sebzeler, üzüm pekmezi, soya peyniri ve buğday tüketerek sütten elde edilecek kalsiyum ve proteini alabilir.
Anne sütü mü, inek sütü mü?
Anne sütü ile inek sütü verdiği enerji bakımından benzerlik taşıyor. Protein içeriği bakımından ise inek sütü kolay sindirilemez; ayrıca demir ve D vitamini açısından fakirdir. Anne sütünün laktoz (süt şekeri) oranı inek sütüne göre yüksektir. Bu nedenle bebeklere 1 yaşına kadar inek sütü verilmemesi tavsiye edilir. Ancak çocukların 1 yaşından sonra günlük kalsiyum protein ve vitamin ihtiyaçlarını karşılamak için günde 2 bardak süt tüketmesi oldukça önem taşıyor. Pastörize veya UHT ile mikroptan arındırılmış, katkısız tam yağlı süt içilmesi önemlidir. Süt içmekte zorlanan çocuklar için ise evde kolayca hazırlanabilecek meyveli sütler çocuklar için süt tüketimini kolaylaştırabilir.
Kaynatılan süt besin değerini kaybediyor
Sütün temin edildiği hayvanların veteriner kontrolünde yetiştirildiğinden emin olunmalıdır. Kaynağı bilinmeden satın alınan sütte yer alabilecek tüberküloz, brucella ve salmonella hatta kuduz mikrobu çocukların hayatını riske atabilir. Bu doğrultuda ebeveynlerin dikkatli davranması gerekir. Ebeveynlerin aldığı en bilinen yöntem olan kaynatma tekniği ile sütteki besin öğeleri etkilenir ve besin değeri kaybı yaşanır. Bu doğrultuda UHT veya pastörize teknolojisi kullanılan sütlerde besin değerinde çok fazla kayıp yaşanmaması bu işlemlerden geçen sütlerin kaynatılan sütlere kıyasla hem daha sağlıklı hem de daha yararlı olduğu söylenebilir.
Sütle ilgili rahatsızlıklara dikkat
İçerdiği yağlar, protein ve laktoz insan sindirim sisteminde tam olarak sindirilemeyebileceğinden süt tüketimi bazı bünyelerde karın ağrısı, gaz ve şişkinlik, demir emilim bozukluğu ve bağırsak içinde sızıntı şeklinde kanama gibi sorunlara neden olabilir. Ayrıca demir bakımından fakir olan sütün çok fazla tüketilmesi, tek tip beslenme sonucu yeterli demir alınamaması neden olarak kansızlık (anemi) sorununu tetikleyebilir.
Bebekler peynirle ne zaman tanışmalı?
Sütün mayalanması ile elde edilen ve süte göre yaklaşık 10 kat daha fazla kalsiyum ve protein içeren peynirin faydaları saymakla bitmez. 7. aydan itibaren bebeklere peynir vermeye yumuşak ve yutulabilir labne peyniri ile başlanmalı ve her kahvaltıda mutlaka peynir bulunmasına özen gösterilmelidir. Salamura ile hazırlanmış ve çok tuzlu olan peynir çeşitlerinden ile pişirilmeden peynir yapımından kullanılan sütlerden geçebilecek hastalıklar düşünülerek sütün özel tekniklerle mikroptan arındırılarak peynir için kullanıldığından emin olunmalıdır.
Katkılı sütler konusunda karar sizin
Süt içerken yardımcı besin kullanmak süt içimini kolaylaştırarak hazım ve huzursuzluk gibi istenmeyen sonuçları azaltabilir. Bunun yanı sıra bazı yardımcı besinlerin kalsiyumu bağlayarak sütün faydalarını da azaltabileceği de unutulmamalıdır. Katkılı süt ürünlerinde ise raf ömrünü uzatmak için çeşitli koruyucu maddeler içerebileceği göz ardı edilmemelidir.