Ürünü, şekline ve yapısına göre koruyan, hijyen sağlayan, hakkında bilgi vererek ürüne değer katan ambalaj, Türkiye’ nin hızlı büyüyen sektörleri arasında. Rakamlar, Türkiye’ nin hijyen, koruma, saklama, taşımayı kolaylaştıran ambalajı hayatın her alanında kullanmaya başladığını ortaya koyuyor.
Türkiye’de dış ticaret açığı vermeyen ender sektörlerden biri olan ambalajda iç pazar 20 milyar dolar sınırına dayandı. Bir ülkenin gelişmişlik düzeyi ve yaşam kalitesini ortaya koyan, tüketim alışkanlıkları ve ihtiyaçların değişmesine paralel büyüyen sektör, hem iç pazarda hem de ihracatta yüksek performansıyla dikkat çekiyor. 2001-2012 yılları arasında Türkiye’de iki kat artarak kişi başına 190 dolar seviyesine gelen ambalaj tüketiminde rakam, 2014’te 240 dolara ulaştı. Buna karşılık kişi başı ambalaj tüketimi 350-400 dolar olan Kuzey Amerika/Kanada, 250-300 dolar olan Batı Avrupa ve 550 dolar olan Japonya ile kıyaslandığında ambalaj sektörü hala büyük bir potansiyel barındırıyor.
2011’den bu yana her yıl ortalama yüzde 15 büyüyen sektörün gelişmesinde, perakende zincirlerinin yaygınlaşmasının yanı sıra, ambalajlı ürün talep eden Anadolu’daki büyük marketlerin de önemli payı bulunuyor.
2016’da 820 milyar dolara ulaşması beklenen ambalaj endüstrisi, yılda ortalama yüzde 3 oranında büyüyor. En büyük iki pazar ise ABD ve Çin… Çin’in 2017 yılında ABD’yi geçeceğini öngörülürken, Hindistan’ın ise gelecek 5 yılda ambalaj tüketimini yaklaşık ikiye katlayarak 24 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması ve dünyadaki en büyük 10 ambalaj tüketicisinden biri haline gelmesi bekleniyor. WPO-Dünya Ambalaj Örgütü verilerine göre, küresel ambalaj üretiminin yaklaşık yüzde 50’sini gıda ve içecek ürünlerin ağırlıkta olduğu günlük ihtiyaç maddeleri, yüzde 20-30’unu diğer gıda dışı tüketim malları ve yüzde 20-30’unu ise endüstriyel ambalajlar oluşturuyor.
Ambalaj, ürünleri tüketicilere ulaştırmanın en önemli aracı, küresel iş yapma sürecinin de en önemli unsurlarından biri haline geldi. Bu durumun yansımalarını Türkiye’de ambalaj sektörümüzün gelişiminden de görebiliyoruz. AB ülkeleri başta olmak üzere dünyada 183 ülkeye ambalaj ihraç eden Türkiye’nin en iyi müşterileri Almanya, İngiltere, Irak, İran ve Fransa. 2014’te yaklaşık 1,5 milyon ton ambalaj ihracat gerçekleştiren ve 4 milyar dolar ihracat geliri elde eden sektör, bir önceki yıla göre yüzde 9 oranında artış kaydetti. Sektörün dış ticaret fazlası her yıl artarken, ithalatı ise azalmaya devam ediyor. Güçlü altyapısı, gelişmiş teknolojisi, yetişmiş insan kaynağı, dünyadaki gelişmeleri takip eden yönetim yapısıyla Türkiye Ambalaj Sanayi, Avrasya’nın ambalaj merkezi olma hedefine hızla yaklaşıyor.
Türkiye’de ambalaj malzemesi üreten yaklaşık 3 bin firmanın 53’ü iş hacmi bakımından Türkiye’nin en büyük 1000 şirketi arasında bulunuyor. Yaklaşık 100 bin kişiye istihdam sağlayan sektörde faaliyet gösteren firmalar; plastik, kağıt-karton, metal, cam ve ahşap ambalaj olmak üzere beş ana grupta üretim yapıyor.
Ambalaj Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sadettin Korkut, ambalaja olan talebin dünyayla birlikte Türkiye’de de giderek arttığını belirterek, “19 milyar dolarlık Türkiye Ambalaj Sanayi, yaklaşık 300 milyar dolarlık bir ekonomik büyüklüğü etkiliyoruz. Ambalaj bir ürünün giysisidir. Ürününüz ne kadar iyi olursa olsun giysisi iyi değilse onu kimse beğenmeyecektir. Dolayısıyla satmanız da zor olacaktır. Ambalaj, ürünü tüketiciye en ekonomik yolla ulaştırır, korur, depolama kolaylığı yaratır. Ürün hakkında bilgi verir. Seçim ve kullanım kolaylığı sağlar” dedi.
ASD olarak hedeflerinin 2023’te toplam ihracatı 10 milyar dolara, pazar büyüklüğünü 30 milyar dolara, kişi başı tüketimi ise 300 doların üzerine taşımak olduğunu belirten Korkut, Türkiye’nin, imalat sanayindeki büyümeye cevap verebilecek üretim altyapısına sahip olduklarını söyledi. Hızlı kentleşme, nüfus artışı, yaşam standartlarının yükselmesi, kadınların iş hayatına katılımı, tüketim alışkanlıklarındaki değişim ve talep artışının yansıra alışveriş merkezlerinin yaygınlaşması, perakende alışveriş eğiliminin artması, ihracattaki tırmanışı gibi nedenlerin de sektörün hızlı gelişmesini tetiklediğini belirtti.
‘‘Türkiye’de her yıl 16 milyar lira değerinde taze meyve-sebze israf ediliyor’’
Türk ambalaj sektörünün kalitede dünya standartlarına ulaştığını söyleyen Sadettin Korkut, ‘‘ISO 9000, ISO 14001 ve ISO 22000 alan firma sayısında önemli bir artış var. Sektörde Ar-Ge faaliyetleri ve yeni ambalaj tasarımları bugün dünyayla rekabet ediyor” dedi. Korkut, sözlerini şöyle sürdürdü: “Dünyada ve Türkiye’de ambalaj sanayinin ilgi alanının yaklaşık yarısını gıda sektörü oluşturuyor. Gıdada ambalaj, hijyen açısından çok önemli. Merdiven altı, kayıt dışı üretim ambalaj sektörüne de zarar veriyor. Avrupa’da ambalajlama sayesinde gıdalarda sadece yüzde 2-3 oranında bir israf oluyor. Türkiye’de her yıl 16 milyar lira değerinde taze meyve-sebze, 1.5 milyar liralık ekmek israf ediliyor. Hem ekmeğin hem bakliyatın hem de yaş sebze ve meyvenin ambalaja girmesi gerekiyor.”
En temel sıkıntılardan biri kayıt dışı üretim
Sektörün en büyük problemlerinden birinin kayıt dışı üretim olduğunu belirten Sadettin Korkut, ‘‘Kayıt dışı iş yapanlar bir yandan haksız kazanç sağladıkları gibi, gıda güvenliği ve hijyeni hiçe sayan ortamlarda üretim yapıyor ve bu nedenle ciddi tehlikeler yaratıyor. Sektörde aşılması gereken diğer bir sorun ise hammadde temini. Altyapı yatırımlarının desteklenmesi gerekiyor. Özellikle kâğıt ve plastik bazlı hammadde temin eden şirketler, ambalaj sanayinin son dönemdeki büyüme hızına yetişemiyor” dedi.
21. Avrasya Ambalaj İstanbul Fuarı
Avrasya Ambalaj İstanbul Fuarı’nın bu yıl 22 Ekim’de 21. kez kapılarını yurtiçi ve yurtdışından alıcılara açacağını açıklayan Korkut, ‘‘Türkiye’yi ambalajda Avrasya’nın çekim merkezi yapma çalışmalarımıza hız kesmeden sürdürüyoruz. Fuarımız 20 yıl içerisinde 30 kat büyüdü ve Avrasya’nın ambalaja yönelik en önemli ticari platformu oldu’’ dedi.
‘‘Türkiye, ‘Dünya Ambalaj Ay Yıldızları’nı seçecek’’
Korkut ayrıca, bu yıl 6.’sı düzenlenecek olan Ambalaj Ay Yıldızları Yarışması için yurt dışından başvuruların da kabul edileceğini, Türkiye’nin artık ‘Dünya Ambalaj Ay Yıldızları’nı seçeceğini belirti.
