Barilla Gıda ve Beslenme Vakfı’nın (BCFN), The Economist Intelligence Unit (EIU) işbirliğiyle hayata geçirdiği ve geçtiğimiz yıl ilk edisyonuyla tüm dünyada büyük ses getiren “Gıda Sürdürülebilirlik Endeksi”nin 2017 verileri açıklandı. Dünya nüfusunun üçte ikisini ve gayrisafi küresel hasılanın yüzde 85’ten fazlasını temsil eden endeks, aralarında Türkiye’nin de yer aldığı 34 ülkede gıda ve beslenme sürdürülebilirliğini ölçtü.
Dünyada gıda ve beslenmeye ilişkin sorunları analiz etmek amacıyla kurulan Barilla Gıda ve Beslenme Vakfı (BCFN), tüm zamanların en kapsamlı “Gıda Sürdürülebilirlik Endeksi”nin (GSE) ikincisini yayımladı. Gıda ve beslenme açısından dünyanın en sürdürülebilir ülkelerini küresel ölçekte belirleyen endeksin metodolojisi, bu yıl yeni kriterler eklenerek daha rafine hale getirildi ve güçlendirildi. Dünya nüfusunun üçte ikisini ve gayrisafi küresel hasılanın yüzde 85’ten fazlasını temsil eden endeks, aralarında Türkiye’nin de yer aldığı 34 ülkeyi mercek altına aldı.
Çalışmayla ilgili konuşan BCFN Başkanı Guido Barilla; “Gıda Sürdürülebilirlik Endeksi; üretim, tüketim ve hatta gıda israfına karşı mücadele açısından, gıdalarla mümkün olan en sürdürülebilir ilişkiyi sağlamak için üzerinde çalışmamız gereken alanları belirlemekte yararlı bir araç olduğunu kanıtladı. Bu aracı geçen yıla kıyasla daha isabetli ve geniş kapsamlı hale getirmek için çalıştık. Bu sayede yiyeceklere yalnızca ‘lezzet’ açısından değil aynı zamanda bir bütün olarak bakmak mümkün oluyor. Ayrıca uzmanların, politika yapıcıların araştırmalara ve kararlarına nasıl yön verebilecekleri konusunda daha iyi fikir edinmesi de sağlanıyor” dedi.
Lider değişmedi
Sürdürülebilir tarım, beslenme sorunları ve gıda israfı olmak üzere üç temel konuda, 58 kriter üzerinden yapılan değerlendirmeyle hesaplanan GSE’nin lideri bu yıl da değişmedi. The Economist Intelligence Unit (EIU) işbirliği ile yaşama geçirilen endeksin dünya lideri 2017’de de Fransa olurken, ikinciliği Japonya, üçüncülüğü ise Almanya aldı. Fransa, yeni kriterler eklenerek daha rafine hale getirilen endekste özellikle gıda kayıpları ve atıkları kategorisinde yüksek performans sergiledi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün tahminlerine göre küresel olarak üretilen tüm yiyeceklerin üçte birinin kaybedildiği veya atıldığı bir dünyada, Fransa bu tür kayıpları önleme konusunda uyguladığı politikalar ve aldığı tedbirlerle dünyaya öncülük ediyor.
Bu yılki endeksin yüksek performanslı ülkeleri arasında Japonya, Almanya, İspanya, İsveç, Portekiz, İtalya, Güney Kore ve Macaristan da gösterildi. Listenin ilk 10’unda yer alan ülkelerde genel olarak gıda atıkları ve kayıpları, zirai uygulamalarda çevrenin korunması, tarımda inovasyonlar, beslenme eğitimi gibi konularda hem güçlü hem de etkin hükümet politikaları uygulandığına dikkat çekildi.
Türkiye 15’inci sıraya yükseldi
Türkiye, geçen yıl 25 ülkenin yer aldığı endekste 55 puan ile 19’uncu olmuşken, bu yıl 34 ülke arasında 61 puan ile 15’inci sırada yer aldı. Türkiye, gıda kayıpları ve atıkları başlığında ortalama bir puan alırken, dağıtım düzeyindeki çözümlerde düşük, son kullanıcı düzeyinde ise nispeten yüksek performans gösterdi. Türkiye, bu yılki endekste en yüksek puanı sürdürülebilir tarım kategorisinde elde etti. Su yönetimi ve su çekilmesinin sürdürülebilirliği ve hava kategorilerinde yüksek puan alan Türkiye, gıda kaybı ve atıkları kategorisinde de son kullanıcı düzeyinde daha iyi performans gösterdi. Ancak, dağıtım seviyesindeki kayıplara yönelik çözüm başlığında zayıf kaldı. Endeksin ‘beslenme sorunları’ başlığında ise Türkiye “aşırı beslenme ve fastfood restoranı başına düşen insan sayısındaki artış” nedeniyle ancak orta düzeyde puan alabildi.
Diğer yandan, ABD sıralamada gerilerde kalarak 21’inci sırada kendine yer bulabildi. Ülkenin sürdürülebilir tarım kategorisindeki konumu ise en altlarda, 31’inci sırada kaldı. Beslenme sorunları kategorisinde 24’üncü sırada yer alan ABD, aşırı et ve doymuş yağ tüketimi nedeniyle düşük puan aldı. ABD araştırmaya konu olan tüm ülkeler arasında, şeker tüketimi en yüksek ülke olarak da öne çıktı.
Birleşik Arap Emirlikleri listenin en sonunda
Yüksek gelir grubundaki ülkeler endeks sıralamasında çoğunlukla iyi performans gösterseler de bunun tam tersi durumlar da dikkat çekti. Birleşik Arap Emirlikleri, en yüksek kişi başı GSMH’ya sahip olmasına karşın en son sırada yer alırken, endekste yer alan en düşük gelirli ülke olan Etiyopya ise 12’incilik gibi oldukça saygın bir sırada yer buldu. Arap dünyasındaki diğer ülkelerle benzer şekilde Birleşik Arap Emirlikleri de yüksek gıda atığı oranı ve obezitede artış gibi sorunlar yaşarken, susuzluk ve dolayısıyla azalan yeraltı su kaynaklarına bağımlılık ile pahalı deniz suyu arıtma tesisleri nedeniyle sürdürülebilir tarımda da düşük puan aldı.
“GSE, gıda sisteminin sürdürülebilirliği için etkili bir araç”
The Economist IntelligenceUnit Genel Yayın Yönetmeni Martin Koehring bu yılki araştırma konusunda; “Sürdürülebilir gıda sistemleri, Birleşmiş Milletler’in 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefini başarmak açısından büyük önem taşıyor. Bu doğrultuda 2030 itibariyle açlığın ortadan kaldırılması, gıda güvenliğinin ve daha iyi beslenmenin sağlanması, sürdürülebilir tarımın öne çıkarılması hedefleniyor. Buna karşın, iklim değişikliği, hızlı kentleşme, turizm, göç akışları ve daha batılı beslenmeye geçiş gibi büyük küresel gelişmeler, gıda sistemleri üzerinde baskı yaratıyor. GSE, gıda sistemlerinin sürdürülebilirliğini geliştirecek etkili politikalar tasarlamaları için politika yapıcılara ve diğer ilgili paydaşlara yardımcı olacak önemli bir araç sunuyor” dedi.
Dünyanın en kapsamlı ‘Gıda Sürdürülebilirlik Endeksi’ hakkında detaylı bilgiye ve raporun tamamına foodsustainability.eiu.com adresinden ulaşılabiliyor.