Şaraptan alınan % 80 oranındaki tüketim vergisini 2008 yılında % 40’a indiren Hong Kong Yönetimi, 2009 yılında bu vergiyi tamamen kaldırdı. Bu verginin; özellikle Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya, Avustralya gibi ülkeler ve Hong Konglu şarap ithalatçıları tarafından desteklenen lobilerin girişimleri ile 2007’de % 80’den % 40’a indirmesi ile oldukça hareketlenen şarap ticaretinde 2009’da bu verginin sıfırlanması ile hareketlilik yaşanmaya başladı.
TC Hong Kong Başkonsolosluğu Ticaret Ataşeliği – Mayıs 2009
Hong Kong Adası, 18’inci yüzyılın sonuna kadar yaklaşık 3.000 kişi dolayında olan nüfusu ile Çin İmparatorluğuna bağlı özel bir önemi olmayan bir adayken büyük oranda İngiliz şirketleri tarafından kontrol edilen ticaret filolarınca, gümüş gibi bazı değerli ticari emtialar ile afyonun Çin İmparatorluğu’na büyük miktarlarda pazarlanmaya başlanması sonucunda ticari açıdan oldukça önemli ve stratejik bir kara parçası haline gelmiştir.
Hong Kong, 1839-1843 yılları arasında İngiltere ile Çin arasında süren ve tarihe “I. Afyon Savaşı” adıyla geçmiş olan savaş esnasında 1841 yılında İngilizlerin hakimiyetine geçmiştir. Bu tarihten itibaren de, 2. Dünya Savaşı sırasındaki Japon işgali dönemi hariç olmak üzere, İngiliz idaresi altında ve İngiltere’den atanan bir İngiliz vali tarafından yönetilmiştir. 1898 yılında Çin ile İngiltere arasında imzalanan bir anlaşma ile Hong Kong Adası ve bugün New Territories olarak bilinen bölge ile birtakım ada ve adacıkları kapsayan alan 01.07.1997 tarihine kadar 99 yıllığına İngiltere’ye kiralanmıştır.
Özellikle Deng Xiao Ping’in önderliğindeki Çin Halk Cumhuriyeti’nde 1970’li yıllarda uygulanmaya başlanan ticaret ve ekonomik politikalar ile serbest piyasa ekonomisine geçiş yönündeki çabalar sonucu ÇHC’in ulaştığı iki basamaklı hızlı ekonomik büyüme, Hong Kong’un dünyanın en önemli ticaret ve finans merkezlerinden biri olmasının temelini oluşturmuştur.
19 Aralık 1984 tarihinde, Çin Halk Cumhuriyeti ve İngiltere Başbakanları Hong Kong’da bir araya gelerek Hong Kong’un egemenliğinin 1997 yılında ÇHC’ye devredilmesine ilişkin prosedürün kurallarını belirlemiş ve üzerinde mutabakat sağladıkları “Ortak Deklarasyonu” imzalamışlardır. Ortak Deklerasyon, Hong Kong’un ÇHC’ye devir tarihinden sonraki 50 yıllık süre içinde “Tek Ülke İki Ayrı İdari Sistem” esası çerçevesinde kendi idari bağımsızlığını ve yapısını koruması ve sadece dışişleri ve savunma konularında doğrudan ÇHC Hükümetine bağlı olmak suretiyle ayrı bir Özel İdari Bölge statüsü altında yönetilmesini öngörmektedir.
1990 yılında, Hong Kong’un idaresinde uygulanacak esasları belirleyen bir “Temel Kanun” yürürlüğe girmiştir. Bu kanun ile devirden sonra ülkenin özerkliği büyük ölçüde garanti altına alınmıştır. Buna göre:
* Sosyalist sistem ve politikalar Hong Kong’da uygulanmayacaktır.
* Hong Kong’daki mevcut kapitalist ekonomik sistem ve serbest ticaret politikası en az 50 yıl süreyle muhafaza edilecektir.
* Özel mülkiyet hakları kanunla korunacaktır.
* Yabancı ülkelerin Hong Kong’da yatırım yapmalarına veya ticari faaliyette bulunmalarına ilişkin mevzuat aynen korunacaktır.
* Hong Kong kamu maliyesi ÇHC kamu maliyesinden bağımsız olacaktır.
* Ülkenin resmi dili İngilizce olmaya devam edecektir.
* Hong Kong Dolarının uluslararası mali piyasalardaki konvertibilitesi sürdürülecek ve kambiyo sınırlamalarına gidilmeyecektir.
* Hisse senedi borsaları ile altın ve döviz piyasaları faaliyetlerine devam edecektir.
* Ülke, serbest ticaret bölgesi olma özelliğini koruyacak, ticareti engelleyici düzenlemeler yapılmayacaktır.
* Hong Kong, ayrı bir gümrük bölgesi olarak muhafaza edilecek ve ÇHC ile olan sınırı korunacaktır.
* Bir “Nihai İtiraz Mahkemesi” (Yargıtay) kurulacak ve üyelerden biri İngiliz Milletler Cemiyeti mensubu olacaktır.
* Yargıda, İngiliz sistemi uygulanmaya devam edecektir.
* Ülke, uluslararası kuruluş ve organizasyonlara olan bağımsız üyeliğini “Hong Kong Özel İdari Bölgesi” adı altında olmak kaydıyla sürdürecek, kendi menşe şahadetnamelerini düzenlemekte serbest olacaktır.
* Ülkenin adı “Çin Halk Cumhuriyeti Hong Kong Özel İdari Bölgesi” olacaktır.
1.7.1997 tarihinde Hong Kong’un egemenliği Çin’e geçmiş ve bugüne kadar ÇHC Hükümeti Hong Kong’a müdahale etmeme politikasını başarılı bir biçimde yürütmüştür. 1998 yılı Mayıs ayında da Hong Kong’da, yeni idari sistem altında ilk kez geniş katılımlı, şeffaf ve serbest seçim gerçekleştirilmiş ve ilk Yasama Meclisi’nin seçimi tamamlanmıştır.
Ortak Deklarasyon’da belirtilen ilke ve esaslara uygun olarak Çin Meclisince (Çin Ulusal Halk Kongresi) 1990 yıllında alınan karar uyarınca, 1996 yılı başında, 96 üyesi Hong Kong’dan ve 54 üyesi ÇHC’den olmak üzere, 150 üyeli bir Hazırlık Komitesi oluşturulmuştur. Hazırlık Komitesi ilk Başidareciyi ve ilk genel seçime kadar iş başında kalacak geçici yasama organı üyelerini seçecek 400 üyeli Seçici Komiteyi gene aynı yıl içerisinde belirlemiştir.
Söz konusu Komite tarafından, 1996 yılı Aralık ayında üç aday arasından Orient Deniz Taşımacılık Şirketinin Başkanı Tung Chee Hwa ilk Başidareci olarak seçilmiştir.
Yürütme organının başı olarak İdare ve Yasama Meclisince alınan kararları doğrudan ya da sekreterleri vasıtasıyla yürütmekle görevli olan ve ülkemizde Başbakana tanınan nitelikte yetki ve görevlerle donatılmış olan Başidarecinin yetkileri arasında, kendine yürütme faaliyetlerinde danışmanlık görevini ifa edecek ve bu konumu itibariyle yürütme erki üzerinde önemli etkisi olan İdare Meclisi üyelerini atamak ve Bakanlar Kurulu mahiyetindeki Sekreterler Kurulu üyelerini belirlemek yer almaktadır. Yasama organınca alınan kararların yürütülmesinden 23 sekreterlikten oluşan Sekreterler Kurulu sorumludur.
Siyasi ve idari durum
19 Aralık 1984 tarihinde imzalanan Hong Kong’a ilişkin Çin-İngiliz Ortak Deklerasyonu Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC) Hong Kong’a ilişkin temel politikalarını belirlemektedir. “Bir Ülke, İki Sistem” ilkesi çerçevesinde, sosyalist sistem ve politikalar Hong Kong Özel Yönetim Bölgesi’nde (HKÖYB) tatbik edilmeyecek ve Hong Kong’un önceki kapitalist sistemi ve hayat şekli değişmeksizin 50 yıl daha uygulanmaya devam edecektir. Ortak Deklerasyon, bu ana politikaların HKÖYB’nin Temel Kanunu ile düzenlenmesini öngörmektedir. HKÖYB’nin anayasal belgesi olan ve 4 Nisan 1990 tarihinde, ÇHC’nin Yedinci Milli Halk Kongresinde kabul edilerek 1.7.1997 tarihinde yürürlüğe giren
Temel Kanunu, bünyesinde “Bir Ülke, İki Sistem”, “yüksek seviyede otonomi” ve “Hong Kong’u Hong Kong halkı yönetir” prensiplerini içermektedir.
Şarap sektörü
Bu rapor; Hong Kong Yönetimi’nin bölgeyi Asya’nın şarap merkezi yapma girişimlerinin başlatıldığı 2008 yılı Mart ayından itibaren şarap ithalatının hızla artması, şarap ihracatçısı ülkelerin Hong Kong pazarındaki çalışmalarını çeşitlendirerek artırmaları, HK Ticaret Bakanlığı’nın İtalya, İspanya, Fransa ve Avustralya gibi ülkelerle şarap ticaretini kolaylaştırmak üzere mutabakat zabıtları imzalaması ve Hong Kong Ticareti Geliştirme Konseyi Yetkilileri’nin Türk şaraplarının da bu pazarda yer almaları konusundaki telkin ve talepleri dikkate alınarak, ülkemiz şarap sektörü ile birlikte gıda ürünleri ve turizm sektörleri için de önemli bir pazar açılımı sağlanabileceği düşüncesi ile hazırlanmıştır.
Hong Kong yönetiminin aldığı önlemler ve yapılan çalışmalar giderek gözle görülür hale gelmektedir. Marks and Spencer mağazalarında, kırtasiye ve hediyelik eşya mağazalarında bile şarap tanıtımları yapılmakta, alışveriş merkezlerinde ücretsiz bira dağıtılması, şarap mezatları, şarap tatma etkinlikleri ve müzayedelerin yanı sıra, şarapla ilgili kitap ve yayınların sayısında artış görülmektedir.
Bu sektöre yönelik olarak yapılan çalışmalara şarap ticareti dışında; şarapla birlikte tüketilen diğer gıdaların (friends of wine) ve şarap servisinde ve sunumunda kullanılan diğer eşyaların promosyonunun yanı sıra; şarap turizmi, şarap enstitüleri kurulması suretiyle üretim ve istihdam sağlanması, Hong Kong’da bir şarap müzesi kurulması, şarap gazeteciliği ve şarapla ilgili kitap ve dergi yayıncılığı gibi yeni boyutlar ilave edilmektedir.
Sosyal ve ekonomik göstergeler
| 2006 | 2007 | 2008 | |
| GSYIH ($, piyasa fiyatları) (Milyon ABD $) | 281,5 | 299,5 | 307,6 |
| Reel GSYIH (GSMH) Artış Oranı (%) | 7 | 6,4 | 2,8 |
| Kişi Başına GSYIH-MG (USD) (piyasa fiyatlarıyla) | 23 558,4 | 29 891,7 | 30 891,7 |
| Enflasyon oranı | |||
| Tüketici Fiyat İndeksindeki Yıllık Artışı (%) | 2 | 2 | 4,3 |
| İşgücü (faal nüfus) | 3.496.200 | 3.630.000 | 3 668 000 |
| İşsizlik oranı (%) | 4,8 | 4 | 3,6 |
| Doğrudan yabancı yatırımlar (Milyar USD) | 506 | 1 185 | 1079 |
| Dış ticaret (Milyon ABD $) | |||
| İhracat (Fob) | 315 516 | 344 553 | 362 071 |
| İthalat (Cif) | 333 308 | 367 694 | 387 857 |
| Denge | – 17 792 | – 23 141 | – 25 786 |
| Dünya ticareti içindeki sırası | İhracat 13İthalat 12 | ||
| Türkiye ile ticaret (Milyon ABD $) | |||
| İhracat | 127,12 | 165,00 | 175,78 |
| İthalat | 661,81 | 624,01 | 680,82 |
| Denge | -534,69 | -459,01 | – 505,78 |
| Doğrudan yabancı sermaye yatırımları (Milyar ABD $) |
749,6 |
1 208,7 |
Kaynak: HK Sayım ve İstatistik Kurumu
Hong Kong ekonomisinin genel değerlendirmesi
Tüm dünyada olduğu gibi finansal krizden etkilenen Hong Kong ekonomisi, 2003 yılından itibaren gösterdiği güçlü performansı 2008 yılında sağlayamamış, 2007 yılından daha düşük bir büyüme gerçekleşmiştir. Yılın ilk yarısında denge muhafaza edilmiş olmakla birlikte Eylül ayından itibaren göstergeler olumsuz yönde değişmeye başlamıştır. 2007 yılında % 6.7 oranında büyüyen Gayri Safi Milli hasıla 2008 yılında ancak % 2.5 oranında büyümüş, küresel ekonomiye paralel olarak yılın ikinci yarısında hem iç hem de dış talep yavaşlamıştır. Üçüncü çeyrekten itibaren zayıflayan tüketim ve yatırımlar ve zorlaşan kredi koşulları ile birlikte iç talep de düşmüştür.
Dış ticaret ortamının bozulmasıyla birlikte; ABD ve Euro bölgesinin ardından gelişmekte olan ülkelerden ve Çin Anakarasından gelen talepte de düşme olmuş ve Hong Kong ihracatı ilk üç çeyrekte büyümekle birlikte 2008’in dördüncü çeyreğinde % 4.9 oranında düşmüş, 2007 yılında % 7 oranında artan ihracat 2008 yılında ancak % 2 oranında bir artış sağlayabilmiştir.
Aynı ölçüde olmasa da hizmet ihracatı da yavaşlamış, önemli sektörlerden turizmde de dördüncü çeyrekte beklenen performans sağlanamamıştır. Asya bölgesinde daralan mal ticareti nedeniyle ticaretle ilgili diğer sektörlerin gelirlerinde yaşanan artış bir önceki yıla göre zayıf kalmış; 2007 yılında % 14.1 oranında artan ihracat hizmet gelirleri 2008 yılında ancak % 5.6 düzeyinde artmıştır.
Yılın ilk çeyreğinde artan iç talep bunu izleyen üççeyrekte de yavaşlamıştır. Bir önceki yıl % 8.7 oranında artan özel tüketim harcamaları 2008 yılında reel olarak sadece % 1.8 oranında artmıştır.
Makine, teçhizat ve yazılıma yapılan yatırım son çeyrekteki düşme dışında yıl boyunca artmış ancak inşaat sektörünün faaliyetleri ve konut satış fiyatları da ikinci yarıda özellikle krizle birlikte azalmıştır.
Ekonominin büyümeye devam ettiği 2008 yılının ilk yarısında işgücü piyasaları pozisyonlarını korumuş ancak finansal krizle birlikte 2008 ortasında % 3.2 olan işsizlik oranı 2009 yılı Nisan ayı sonu itibarıyla % 5.3’e kadar yükselmiştir.
2008’in büyük bölümünde oldukça oynak olan borsa Eylül ayında krizin tüm etkisinin hissedilmesiyle birlikte hızla düşmüştür. Bir buçuk yıllık bir gelişimden sonra 2008’in ikinci yarısında konut piyasası büyük bir durgunluğa girmiştir.
Yerel hisse senetleri piyasasında 2007 yılının ikinci yarısında başlayan aşağıya doğru eğilim devam etmiş, tüm Hong Kong piyasalarının performansını yansıtan Hang Seng indeksi 2007 yılı sonuna göre 2008 yılını % 48 düşüş ile kapatmıştır.
Enflasyonist baskılar yılın ilk yarısında yükselmiş olmakla birlikte; küresel enerji ve gıda fiyatları, Hükümetin aldığı önlemler ve zayıflayan talebin etkisiyle, ikinci yarıda düşmüştür.
Bir önceki yılda % 2.9 oranında artan GSMH deflatörü; dış ticaret hadlerinin düşmesi sonucunda 2008 yılında sadece % 1.4 oranında artış sağlamıştır.
Hong Kong pazarının genel özellikleri
Serbest girişimcilik ve serbest ticarete dayanan ekonomik politikalar, hukukun üstünlüğü, eğitimli ve çalışkan işgücü, son derece gelişmiş lojistik altyapısı, gelişkin ticaret altyapısı, deniz ve hava taşımacılığında ulaşılan seviye ile Hong Kong dünyanın önemli ticaret ve finans merkezlerinden biri olup, Çin’in Dünya Ticaret Örgütü’ne katılması HK’un uluslararası ticaret ve hizmet merkezi rolünü daha da güçlendirmiştir.
Şubat ayında sunulan 2009-2010 bütçesi çalışmalarında Hong Kong Hükümeti; öteden beri izlemekte olduğu “piyasa yönlendirir, hükümet kolaylaştırır” anlayışına sadık olduklarını ve bunun ekonomik politikanın temeli olduğunu tekrarlamıştır. Devletin görevi özel girişimin serbest, adil ve rekabetçi bir ortamda gelişip ekonomiye katkıda bulunacağı ortamı sağlamaktır.
İthal malların üzerinden gümrük tarifesi ve benzeri vergiler alınmamaktadır. Sadece, yerel üretimden de tahsil edilen ve dolasıyla ithal mallar için dahili ek mali yük getirmeyen tüketim vergileri; alkollü içkiler, tütün mamulleri, hidrokarbon yağı ve metil alkol olmak üzere sadece 4 çeşit üründen tahsil edilmekte iken, 2008 yılının Şubat ayında açıklanan 2008-09 bütçesinde alkol oranı % 30’un altında olan alkollü içkilerden alınan tüketim vergisi kaldırılmıştır. Anılan maddelerin haricinde, motorlu kara taşıtlarına ilişkin olarak, ithal edilen araçların ülkede pazarlanması halinde tahsil edilen bir vergi daha bulunmaktadır.
2008 yılında HK’un ihracatının sadece % 5,6’sı kendi üretimi olup diğer kısmı re-export ihracatıdır. Hong Kong ekonomisi hizmet ağırlıklı bir yapıya sahip olup GSMH içinde hizmetler sektörünün payı 2007 yılında % 92 olarak kaydedilmiştir.
Hong Kong Ticaret ve Sanayi Departmanı bölgenin uluslararası Ticaret ilişkileri, ticaret politikaları ve anlaşmalarla birlikte KOBİ’ler için genel destek hizmetlerinden sorumlu kamu kuruluşudur.
Hong Kong Ticareti Geliştirme Konseyi (The Hong Kong Trade Development Council) Hong Kong tüccarlarının hem anakara Çin hem de dünyanın tüm diğer bölgeleri ile iş yapmalarına destek olan bir kuruluş olup Hong Kong’u Çin ve Asya’nın iş merkezi olarak tanıtmaktadır. 11’i Çin’de olmak üzere tüm dünyada 40 temsilcilik ofisleri bulunmaktadır.
Hong Kong hizmet ticaretinin yanı sıra dünyanın önde gelen tekstil, giyim, elektronik, oyuncak, saat ve mücevherat ihracatçılarındandır.
Çin Halk Cumhuriyeti ile 2003 yılında ana metni imzalanarak 2004 yılında yürürlüğe giren Daha Yakın Ekonomik İşbirliği Düzenlemesinin (Closer Economic Partnership CEPA) kapsamı aşamalar halinde genişletilmekte olup son aşama Mayıs ayı içinde imzalanmıştır.
Hong Kong şarap piyasasının özellikleri
Şaraptan alınan % 80 oranındaki tüketim vergisini 2008 yılında % 40’a indiren Hong Kong Yönetimi 2009 yılında bu vergiyi tamamen kaldırmış bulunmaktadır.
Bu verginin; özellikle Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya, Avustralya gibi ülkeler ve Hong Konglu şarap ithalatçıları tarafından desteklenen lobilerin girişimleri ile 2007 yılında % 80’den % 40’a indirmesi ile oldukça hareketlenen şarap ticaretinde 2009 yılında bu verginin sıfırlanması ile inanılmaz bir hareketlilik yaşanmaktadır.
Şarap ithalatında ilk sırada yer alan Fransa’yı izleyen Avustralya, İngiltere, İtalya gibi ülkelerle birlikte bu pazardaki çalışmalarını hızlandıran ABD, İspanya Şili, Güney Afrika, Arjantin, Yeni Zelanda gibi ülkeler de pazarda yer edinmekte ve ihracatlarını artırmaktadır.
Hong Kong’u Asya’nın şarap merkezi haline getirmeyi planlayan yönetim konuyu sadece şarap ithalatı ve satışı olarak düşünmemekte şarap ticaretinin yanı sıra; Hong Kong’da iki adet şarap enstitüsü kurularak şarap eğitimin geliştirilmesi, bir şarap müzesi kurulması, şarap turizminin geliştirilmesi planlanmakta, şarap yatırımcılığını geliştirmek üzere bankaların “Wine Futures” şeklinde yatırım araçları çıkarması teşvik edilmekte, daha önceleri ordu tarafından kullanılan mühimmat depoları şarap mahzenleri haline getirilmektedir. Ayrıca Mark/Spencer, Japon Pazarı gibi mağazalarda bile şarap tanıtımları yapılmakta, şarap gazeteciliği geliştirilmekte, dünyanın diğer ülkelerine ait web sayfalarında sürekli olarak Hong Kong şarap piyasasına ilişkin haberler çıkmaktadır.
Şarap tanıtımlarına ek olarak; Şarap Dostları (“Friends of Wine” mottosu ile) olarak bilinen peynir, salam, çeşitli deniz ürünleri ve diğer gıda maddelerinin, şarap servisinde kullanılan her tür cam seramik ve diğer maddelerden yapılmış bardak, kadeh, tabak ve diğer eşyaların da tanıtımı yapılmaktadır.
Şarap ticaretinin merkezi olan Londra’da piyasaya sürülen şarapların % 49’ının Hong Konglu tüccarlarca alındığı rapor edilmekte olup bu tüccarlar daha önce Hong Kong dışında tuttukları stoklarını ülkeye getirmeye başlamışlardır.
Diğer ürün ve sektörlerde olduğu gibi şarap piyasasının değerlendirilmesinde de Hong Kong’un 7 milyon nüfuslu küçük bir pazardan ziyade Uzakdoğu’nun ticaret ve finans merkezi kimliği ile ele alınması daha isabetli olacaktır.
Hong Kong Ticareti Geliştirme Konseyi tarafından yapılan çalışmalara göre Çin (Hong Kong dahil), Singapur, Kore, Tayvan’ın şarap tüketiminin yıllık ortalama % 10-20 civarında artarak 2012 yılında 1.1, 2017 yılında ise 1.5 milyar dolar düzeyine ulaşması beklenmektedir.
2008 yılında gerçekleştirilen vergi indiriminin ardından hızlanan ticarete ilişkin veriler Tablo 1’de yer alan tablodan izlenebilir.
Tablo1. Hong Kong’un ülkeler itibarıyla şarap (2204 numaralı tarife kodu) ithalatı
| 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | |
| Fransa | 31351 | 42888 | 45596 | 56047 | 116274 | 226915 |
| Avustralya | 9749 | 12426 | 14941 | 16549 | 25531 | 32720 |
| İngiltere | 2647 | 3780 | 500 | 4611 | 15233 | 23072 |
| ABD | 3821 | 4618 | 5852 | 7103 | 12413 | 18252 |
| Şili | 3404 | 4014 | 5567 | 6588 | 8711 | 11790 |
| İtalya | 3124 | 4208 | 4669 | 5224 | 7804 | 10927 |
| Hollanda | 48 | 70 | 89 | 282 | 4814 | 10415 |
| İsviçre | 54 | 123 | 473 | 336 | 1648 | 6759 |
| Yeni Zelanda | 1319 | 1547 | 1702 | 2474 | 3708 | 5034 |
| İspanya | 1084 | 1387 | 1424 | 2151 | 3238 | 5267 |
| Almanya | 436 | 459 | 592 | 850 | 1493 | 2916 |
| G. Afrika | 772 | 1185 | 1252 | 954 | 1559 | 2146 |
| Belçika | 20 | 29 | 45 | 190 | 40 | 2110 |
| Arjantin | 229 | 512 | 431 | 1184 | 2081 | 1727 |
| Portekiz | 366 | 551 | 543 | 802 | 1038 | 1542 |
| Singapur | 59 | 25 | 29 | 206 | 303 | 1304 |
| ÇHC | 240 | 311 | 391 | 210 | 245 | 1110 |
| Japonya | 1 | 27 | 10 | 17 | 152 | 825 |
| Kanada | 217 | 438 | 651 | 444 | 566 | 730 |
| Avusturya | 32 | 21 | 33 | 116 | 91 | 384 |
| Macaristan | 83 | 114 | 61 | 96 | 87 | 154 |
| Makau | 5 | 171 | 53 | 60 | 136 | 123 |
| Malezya | 10 | 0 | 4 | 59 | 74 | 172 |
| Bulgaristan | 0 | 11 | 43 | 215 | 216 | 117 |
| Lübnan | 16 | 13 | 20 | 16 | 35 | 84 |
| Tayvan | 3 | 3 | 0 | 0 | 0 | 82 |
| İsrail | 18 | 27 | 26 | 40 | 54 | 54 |
| Makedonya | 2 | 8 | 48 | 0 | 26 | 53 |
| Andora | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 46 |
| Hindistan | 0 | 0 | 16 | 0 | 8 | 38 |
| Danimarka | 0 | 3 | 2 | 8 | 0 | 31 |
| Filipinler | 0 | 0 | 4 | 0 | 0 | 27 |
| Yunanistan | 6 | 13 | 3 | 12 | 12 | 24 |
| Güney Kore | 3 | 27 | 12 | 0 | 1 | 12 |
| Brezilya | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 10 |
| İrlanda | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 9 |
| Çek Cum. | 3 | 8 | 0 | 0 | 3 | 8 |
| Tayland | 1 | 0 | 0 | 3 | 0 | 6 |
| Meksika | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 6 |
| Türkiye | 5 | 0 | 0 | 0 | 4 | 5 |
| Romanya | 0 | 1 | 15 | 5 | 26 | 3 |
| Venezuela | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| G. Kıbrıs | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 |
| İzlanda | 0 | 0 | 21 | 0 | 21 | 0 |
| Slovenya | 1 | 1 | 1 | 33 | 2 | 0 |
| Suudi Arabistan | 7 | 1 | 1 | 2 | 0 | 0 |
| Gürcistan | 0 | 4 | 0 | 4 | 0 | 0 |
| Uruguay | 2 | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 |
| Namibya | 0 | 0 | 0 | 1 | 8 | 0 |
| Gine | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Papua Gine | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Finlandiya | 100 | 134 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Svaziland | 0 | 14 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| Hırvatistan | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Azerbaycan | 0 | 0 | 5 | 0 | 0 | 0 |
| Somali | 0 | 0 | 0 | 5 | 0 | 0 |
| Guatemala | 0 | 0 | 8 | 0 | 0 | 0 |
| Lüksemburg | 0 | 0 | 10 | 0 | 0 | 0 |
| Mısır | 5 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 |
| Kosta Rika | 0 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Zambiya | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| İsveç | 0 | 0 | 0 | 0 | 12 | 0 |
| TOPLAM | 59243 | 79173 | 85146 | 106899 | 207669 | 367044 |
| ARTIŞ % | 34 | 8 | 26 | 94 | 77 | |
Asya’nın şarap ithalatının artışı yanında ihracatçılar için büyüme potansiyeli çok yüksek olan şarap yatırım piyasasıdır. Bu piyasa tüccarların arz ettiği şarap futurları, özel bankaların çıkardığı şarap yatırım fonları ve şarap müzayedelerinden oluşmaktadır ve bu piyasa ithalattan daha hızlı bir şeklide büyümektedir.
Asya’nın şarap merkezi olma yolundaki girişimlerini “Wine for Asia” mottosu ile daha önceden başlatan Singapur’a rağmen Hong Kong Yönetimi bu alandaki çabalarını yoğunlaştırmış ve hızlandırmış bulunmaktadır.
Giderek artan şarap kültürü, sermayenin serbestçe hareket etme olanağı ve dünyanın en serbest ekonomisi olma özelliği, marka pazarlamasında oldukça profesyonelleşmiş uzmanları, uluslararası ticaret ilişkileri geliştirilmesinde sahip olunan tecrübe, bölgenin coğrafi konumu, dünyanın en gelişkin havaalanlarından birine sahip olması, transit ticaret altyapısının gelişkinliği, gümrükleme, lojistik alanlarındaki etkinliği Hong Kong’un şarap depolama ve ticaret merkezi olma potansiyelini güçlendirmektedir.
Tüketici davranışları
Hong Kong tüketicileri şarap konusunda giderek daha hassas davranmakta günde iki kadeh şarap tüketmenin insan sağlığına yararlı olduğunu düşünmektedir. Ayrıca Çin ve Hong Kong’da şarap bir yatırım aracı olarak değerlendirilmektedir.
Çin kültüründe kırmızı şarap içmek statü göstergesi olduğundan yerli tüketiciler kırmızı şarap tercih etmektedirler. En fazla tercih edilen kırmızı şaraplar Cabernet Sauvignon, Meriot ve Shiraz’dır. Toplam kırmızı şarap tüketiminin % 50’sini Cabernet Sauvignon teşkil etmektedir.
Beyaz şaraplar içinde % 60’lık pazar payı Chardonnay’ındır.
Satış kanalları
Hong Kong’da perakende şarap satışlarının % 58 oranındaki bölümü süpermarketler, perakende satış zincir mağazalar, özel satış noktaları ve büfe ve bakkal türü dükkanlarda satılmaktadır. Gıda hizmet sektöründe servis edilen şarap fiyatları perakende fiyatların üç veya dört katını geçmektedir.
Perakende satışlar
Perakende satışların % 49’unu gerçekleştiren süpermarketlerin en büyükleri Hong Kong’da 246 şubesi bulunan Wellcome ve 230 şubesi bulunan Park N Shop olup genellikle şarapları doğrudan ithal etmeyi tercih etmektedirler. Bu nedenle şarapların menşei veya kalitesinden ziyade fiyatı konusunda daha hassas olan tüketicilere daha rekabetçi fiyatlarla satış yapabilmektedirler.
Perakende satışların % 35’ini gerçekleştiren özel şarap satış mağazalarının en büyüğü Hong Kong’un kalabalık ve iş yoğunluğu yüksek noktalarında 13 şubesi bulunan Watson Şarap Mahzeni’dir. Bu mağazalar fiyattan ziyade kalite ve şarabın menşei ile ilgilenen bir kesime hizmet vermektedir.
Gıda hizmet sektörü
Restoranların şarap satışlarındaki kar oranları oldukça yüksektir. Kendi şarabını getiren müşteriye (corkage fees) her bir şişenin maliyeti 25-38 USD civarındadır. Servis edilen şarap fiyatları aşağıdaki şekilde gruplanabilir.
Servis edilen şarap fiyatları (1 kadeh) -Fiyat-imaj ilişkisi
| Ucuz | 3.5-7 USD ( ucuz barlar, restoran ve 3 yıldızlı oteller) |
| Ucuz | 6-10 USD ( kaliteli restoranlar, 5 yıldızlı oteller) |
| Orta | 9-20 USD |
| Pahalı | 20 USD üzeri |
Rekabet
Fransız şarapları piyasada hakim durumda olup toplam ithalatın % 30’unu teşkil etmektedir. Ancak Yeni Dünya şarapları olarak bilinen ABD, Şili, Avustralya ve İspanya şaraplarının piyasa payı da artmaktadır.
Şarap kültürünün artması, dolar kurunun düşüklüğü ve bu ülkelerin Hong Kong Yönetimi ile yaptıkları özel anlaşmalar ve çalışmalar paylarının hızla artmasına neden olmuştur. Esasen şaraptan alınan vergilerin kaldırılması için yapılan lobi çalışmalarında bu ülkelerin önemli katkıları olmuştur. Bu ülkeler ayrıca Hong Kong’da gerçekleştirilen fuar ve show’larda oldukça etkin propagandalar yapmaktadırlar.
Fransa ve Hong Kong arasında 2008 yılı Ağustos ayında Şarap Ticaretinin Geliştirilmesi Mutabakat Zaptı imzalanmıştır. Bu mutabakat Zaptı ile iki ülke arasında şarap eğitimi, şarap turizminin geliştirilmesi, şarap kültürünün yaygınlaştırılması, gümrük ve şarap sahteciliği alanlarında işbirliğinin kural ve koşulları düzenlenmektedir.
Bunu izleyen dönemde 2008 yılı Ekim ayında da İspanya ve Hong Kong arasında Şarap Ticaretinin Geliştirilmesi Mutabakat Zaptı imzalanmıştır. Bu anlaşma ile şarap ve şarapla birlikte tüketilen ve “Friends of Wine” olarak bilinen diğer gıdaların tanıtımı, Hong Kong’da uluslararası şarap ticaretine ilişkin fuar, sergi ve benzeri çalışmaların yapılması, şarap sektöründe yatırımların geliştirilmesi, eğitim, turizm, gümrük ve sahtecilikle ilgili olarak işbirliğini düzenlemektedir.
2009 yılı Mayıs ayında İtalya ve Avustralya ile de Şarap Ticareti Mutabakat Zabıtları imzalanmıştır.
Sonuç
Özellikle fuar ve sergilere katılım bu sektöre giriş için önemli adımlar olup, fuarlara milli düzeyde iştirak edilmesinin çok yararlı olacağı düşünülmektedir. Giriş bölümünde de belirtildiği gibi olayın boyutları şarap ithalatı ve ihracatının çok ötesine geçmekte; diğer gıdaların yanı sıra, turizm, yatırım, eğitim, istihdam gibi alanları da kapsamaktadır.
HK ve ülkemiz arasındaki dış ticaret açığının giderilmesine bir miktar katkısı olacağı düşünülen bu alandaki çalışmalara vakit geçirilmeden başlanması yararlı olacaktır.
Hong Kong şarap pazarı