Gıda 2000 Dergisi

Kriyojenik soğutma ve dondurma uygulamaları

linde

Linde Gaz, 1879’dan beri geliştirdiği teknolojiler ve elde ettiği bilgi birikimi ile başta gıda sektörü olmak üzere birçok sektöre destek veriyor. Linde Gaz’ın gıda sektörüne verdiği destekler soğutma ve dondurma uygulamalarından Modifiye Atmosferde Paketleme (MAP) uygulamalarına kadar çok geniş bir yelpazede yer alıyor.

Linde Gaz Pazar Geliştirme Yöneticisi İlkay Özcan, kriyojenik gazlar sınıfında bulunan sıvı azot ve sıvı karbondioksitin çok düşük sıcaklıklarda depolandığını ve kendilerinden daha sıcak bir gıda ürünü ile karşılaştığında soğutmayı ya da dondurmayı kolaylıkla hızlı ve etkili bir biçimde gerçekleştirdiklerini söylüyor: “Gerek doğanın bir parçası olmaları gerekse inert özellikleri sayesinde insan sağlığı üzerine olumsuz bir etkisi olmadığı gibi Linde tarafından gıda sınıfı gazlar olarak üretilmektedirler. Bu gazlar gıda sektöründe kırmızı ve beyaz et, balık, unlu mamuller, sütlü gıdalar, sebze ve meyvelerin dondurulması ve soğutulmasına ilişkin tüm proses aşamalarında kullanılmaktadırlar. Sıvı azot ve sıvı karbondioksitin et ve et ürünleri sektörüne yönelik uygulamaları ise karışım hazırlanması esnasında karışımın soğutulmasını ve son ürün üretimi esnasında ürünlerin dondurulmasını kapsamaktadır.

Karışım hazırlama işlemleri esnasında ısı artışı ile karşılaşılmaktadır. Bu ısı artışı mikroorganizmaların istenmeyen aktivitelerini artırarak ürün kalitesinin bozulmasına ve raf ömrünün kısalmasına da doğrudan etki etmektedir. Kriyojenik gazlardan olan sıvı karbondioksitin mikserlere enjekte edilmesi ile ısı artışları kontrol altına alınmakta ve bu sayede ürün kalitesinin devamlılığı ve sürdürülebilirliği sağlanmaktadır.”

Sıvı azot ve sıvı karbondioksitin üstün ısı transferi özellikleri sebebiyle kullanıldıkları kriyojenik ekipmanların en hızlı ve etkili dondurucu tipleri olduğunu ifade eden İlkay Özcan, bu konuda da şöyle konuşuyor: “Özellikle sıvı karbondioksit üstün soğutma özelliği ile tercih edilmektedir. Normal sıcaklık ve basınç değerlerinde karbondioksit birçok maddeye karşı ‘inert’ olma özelliğine sahiptir. Bununla birlikte -78.5 °C da süblimleşen katı formu ‘kurubuz’ hem soğutma gücü hem de taşınabilirliği ile çok kullanışlı bir soğutucu olarak birçok sektörde kullanılmaktadır.

Geleneksel dondurma işlemlerinde dondurulacak gıdaların hücre zarları parçalanır ve bu parçalanma sonucunda hücre zarı içerisindeki stoplazma hücre dışına çıkarak ağırlık kaybına, besin değerinin azalmasına ve ürün kalitesinin bozulmasına yol açar.

Kriyojenik ekipmanlarda ise hızlı dondurma özellikleri sayesinde su kaybı en aza indirilirken ağırlık kaybı da önlenmiş olur. Gıdalarda enzim faaliyeti, oksidasyon ve vitamin değerleri korunurken gıdanın görüntüsünde ve tadında bozulmalar olmaz.”

Linde Gaz kriyojenik ekipmanlarının geleneksel mekanik donduruculara göre avantajları da şöyle:

-Kriyojenik dondurma, kriyojenik gazların etkili dondurma özelliği sayesinde, mekanik dondurmaya göre 2-4 kat daha hızlıdır.

-Dondurma esnasında daha küçük buz kristalleri oluşur.

-Gıda ürünlerindeki su kaybı dolayısıyla meydana gelen ağırlık kaybı en aza indirilir.

-Kriyojenik ekipmanlar, geleneksel ekipmanların aksine yatırım maliyeti gerektirmez yer değişiklikleri kolaydır.

İlkay Özcan, Linde Gaz’ın, kriyojenik gazlar ile dondurma prensibinde çalışan ve global olarak kullanılan birçok soğutucu ve dondurucu ekipman geliştirdiğini ve bu ekipmanları Türk gıda sektörünün hizmetine sunduğunu ifade ediyor. Özcan, Linde Gaz’ın sunduğu ve aktif olarak kullanılan ekipmanlardan Cryoline MT, Cryoline CF ve Cryoline CW’u da şöyle tanıtıyor:

“Cryoline MT Tünel Tipi Dondurucu 

Kriyojenik gazların çok düşük sıcaklıklardaki buharlaşma noktasını kullanarak etkili, kaliteli, verimli ve de farklı ürünler için farklı koşullarda çalışma esnekliği ile çok amaçlı kullanılabilen dondurucu tipidir. Birçok farklı ürün ve kapasite için ilave edilebilen ek modülleri ile ürün besleme kısmının otomatik ya da manuel olabileceği Cryoline MT dondurucu, gelişmiş teknoloji ve yüksek kalitede hijyen tasarımı ile çalıştırması ve kullanımı oldukça kolay bir ekipmandır.

Modüler bir tasarıma ve 3 farklı ebatta ürün besleme genişliği seçeneğine sahip olan Cryoline MT dondurucular seri üretimi yapılan hemen hemen tüm gıdalarda rahatlıkla kullanılabilir. Dokunmatik kontrol paneli ve kolay kullanıma sahip kullanıcı arayüzü ile her işletmede rahatlıkla kullanabilecek bir ekipman olan Cryoline MT 30 farklı programa kadar hafızaya alma esnekliğine sahiptir.

Halihazırda ülkemizde kırmızı ve beyaz et, deniz ürünleri, unlu mamuller ve dondurulmuş/yarı dondurulmuş taze sebze-meyve sektöründe kullanılmakta olan bu ekipmanlar işletmelere kazandırdıkları güç ile pazarda bilinirliklerini pekiştirmekte ve yerlerini sağlamlaştırmaktadırlar.

Cryoline CF Kabin Tipi Dondurucu

Linde Gaz tarafından geliştirilmiş olan Cryoline CF kabin tipi tünel dondurucu temel olarak 2 farklı standart modelde sunulmaktadır.

İşletme ve kurulum kolaylığının yanı sıra birçok standart özelliğe sahip olan Cryoline CF üst düzeyde tasarlanan kontrol sistemi ve 10 farklı formül hafızası ile bir çok yarı otomatik gıda prosesi için uygun hale getirilmiştir.

Kurulumu oldukça kolay olan Cryoline CF, sürekli prosesin uygun olmadığı durumlarda parti halde soğutma ve dondurma uygulamaları için tasarlanmış olup hazır gıdalar, unlu mamuller, deniz ürünleri, et ürünleri ve uzun saklama süresi gerektiren ürünlerin dondurulma işlemi için uygundur.

Dondurulmuş ve soğutulmuş gıda üreticisi işletmelere kazandırdığı katkılar ile pazardaki yerini sağlamlaştıran ve ülkemizde de yaygın şekilde kullanılan ekipmandır.

Cryoline CW Titreşimli Bant Tünel Tipi Dondurucu

Linde Gaz, Cryoline MT tipi tünel tasarımına benzer bir tasarıma sahip olan Cryoline CW dondurucu ekipmanı diğer donduruculardan farklı kılacak bir şekilde IQF metodu olarak da bilinen titreşimli bant modeli ile tasarlamıştır. Bant üzerinde dondurulmakta olan ürünlerin arasından hava akımı geçmesi ile daha hızlı bir şekilde donmalarını sağlayan bu titreşim mekanizması aynı zamanda ürünlerin yapışmasını (aglomerasyon) önlemiş olur. Bu sayede yapışma sorunu ortadan kaldırıldığı gibi aynı anda düzensiz bir şekilde ürün beslemesi yapılabilmesine de olanak sağlanmış olur.

Bu iki avantajın bir ekipmanda buluşması ile tasarlanan Cryoline CW, küçük parçacıklı gıdalardan, birbirine yapışması istenmeyen gıdalara kadar çok geniş bir yelpazede ürünün dondurulabilmesine olanak sağlayan Linde Gaz Dondurucu Ekipman ailesinin en yeni üyelerindendir.”

Modifiye Atmosferde Paketleme (MAP) Uygulamaları

Gıda ürünlerinin ambalajlanmasında kullanılarak, gıdaların raf ömrünü uzatan üç gıda sınıfı gazdan biri olan karbondioksit (E290), ürünlerin içerdikleri suda çözünerek ürün pH’ını değiştirmek vasıtasıyla mikrobiyal faaliyetin önlenmesini sağlıyor.

Sadece hava ile paketlenen et ürünlerinde raf ömrü oldukça kısa durumda iken oksijenin uzaklaştırıldığı azot ile yapılan paketleme raf ömrünü artırırken yalnızca karbondioksit ile yapılan paketlemede raf ömrü maksimuma ulaşıyor.

İlkay Özcan, modifiye atmosfer uygulamasının en etkin gazı olan karbondioksit genellikle diğer gıda sınıfı gazlar azot ve oksijen ile birlikte karışım halinde kullanıldığını belirtiyor.

Gaz Teknolojileri Uygulama ve Müşteri Eğitim Merkezi

Linde Gaz gıda sektörüne soğutma ve dondurma uygulamalarından Modifiye Atmosferde Paketleme (MAP) uygulamalarına kadar çok geniş bir yelpazede verdiği desteği pekiştirmek amacıyla, GOSB sınırları içerisinde Gaz Teknolojileri Uygulama ve Müşteri Eğitim Merkezi’ni gıda sektörünün hizmetine sunuyor.

Merkezin temel hedefi; “sektördeki gaz uygulamalarını kullanıcılara uygulamalı olarak gösterebilmek ve sektörel eğitimler düzenleyerek hem Linde çalışanlarının uzmanlığını hem de potansiyel ve de mevcut müşterilerinin bilgi düzeyini artırmak, Linde’nin uluslararası tecrübesi ile sektörü bir adım daha ileriye taşımak” olarak açıklanıyor.

Türkiye’de ilk olma özelliğini taşıyan merkezde kriyojenik soğutma ve dondurma uygulamalarının avantajlarını göstermek amacıyla Linde ekipmanları sergileniyor ve bu ekipmanlar ile ürün dondurma denemeleri gerçekleştiriliyor.

Linde, kriyojenik dondurma ve soğutma ekipmanlarının müşteri sahasında kurulumu, devreye alınması, işletilmesi ve gerekli tüm teknik servis ve yedek parça hizmetlerinin zamanında sağlanmasını garanti ediyor. Ekipmanların güvenli ve verimli kullanımına ilişkin bilgilendirme hem iş hem de gıda güvenliğini esas alarak konusunda uzmanlaşmış kişiler tarafından veriliyor.

Sektörde, üretimin herhangi bir prosesinde ihtiyaç duyulabilecek hızlı ürün soğutma veya dondurma çözümü için her zaman Linde uzmanları ile irtibata geçmek mümkün.

Linde hakkında
Linde, 1879’da Carl Von Linde tarafından Almanya’da kurulmuş, 1999’da İsveçli AGA ve 2006 yılında 120 yıllık tarihe sahip İngiliz BOC’yi satın alarak sektöründe dünya lideri olan küresel bir şirket. Ana faaliyet alanı endüstriyel ve medikal gazlar ve bu ürünlerle ilgili teknoloji geliştirme ve üretimini kapsıyor.
Bu global satınalmalardan sonra kurumsal ismi “The Linde Group” olarak değişen Linde, 100’den fazla ülkede yaklaşık 65 bin çalışanı ile 2013 yılında 16.7 milyar euro civarında satış geliri elde etti.
Grubun Türkiye gaz pazarına girişi endüstriyel gaz sektöründe faaliyet gösteren iki ana üreticinin hisselerini satın alarak gerçekleşti. Linde Ağustos 2006’da Karbogaz A.Ş., Temmuz 2007’de de Koç Topluluğu’na ait Birleşik Oksijen Sanayi A.Ş.’ni bünyesine katarak, 2008 yılı başından itibaren tek çatı altında faaliyetlerini sürdürüyor.
Exit mobile version