Farklı etnik gruplardan oluşan Malezya, bu grupların farklı tüketim alışkanlıkları nedeniyle ülkemizin tarım ve gıda ürünleri ihracatı için önemli bir potansiyel arz ediyor. Malezya gıda sanayi ülkedeki sınai üretiminin yaklaşık % 10’unu gerçekleştiriyor.
Mustafa YAVUZ – Uzman Gülay BABADOĞAN – Uzman İGEME-Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Asya Pasifik DairesiCoğrafi olarak Güneydoğu Asya’da yer alan Malezya bölge ülkeleri arasında istikrarlı siyasi yapı, dışa açık ekonomi, hızla yükselen milli gelir gibi özellikleriyle ASEAN pazarına girişte atlama tahtası olarak kullanılabilecek bir pazardır. 2006-2010 döneminin son iki yılında küresel kriz etkisi olmasına rağmen ortalama % 4,4 oranında büyüme göstermiştir. Yabancı yatırımların hızla artması ve alım gücündeki artışlar nedeniyle Malezya, Türk firmaları için çok sayıda sektörde işbirliği olanağı ve ihracat potansiyeli barındırmaktadır. 2010 yılında 146,2 milyar dolar olan Malezya’nın ithalatının 2015 yılında 235 milyar doların üzerine çıkması beklenmektedir. Ayrıca, 2011-2015 döneminde GSYİH’de yıllık ortalama % 5 oranında bir büyüme beklenmektedir.
Malezya ekonomisi hizmetler sektörünün hakimiyetindedir. 2009 yılında hizmetler sektörünün nominal GSYİH içindeki payı % 49,7 olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılında bu oranın % 49,6 oranında gerçekleşmesi beklenmektedir. Malezya aynı zamanda bazı tarım ürünlerinde dünya pazarlarında hakim durumdadır. Dünyanın önemli kauçuk üreticilerinden birisidir ve dünyanın ikinci büyük palm yağı üreticisidir. Palm yağı üretimi 17,7 milyon tona ulaşmış ve ülkenin toplam ihracatı içinde % 7,5 oranında pay sahibi olmuştur. Buna karşın, tarım ürünleri ihracatı toplam ihracat içinde % 10,8 payı ile, % 78,4 paya sahip olan imalat sanayi ürünlerinin yanında çok küçük bir paya sahiptir.
2020 yılında gelişmiş ülke statüsüne geçme hedefinde olan Malezya ihracattaki yerli katma değeri artırmayı hükümet politikası olarak uygulamaktadır. Elektronik ürünler en önemli ihracat kalemi olmasına karşın, üretim ağırlıklı olarak ara mal ithalatına bağımlıdır. Buna karşın, elektronik ürünlerin çok büyük oranda ihracat amaçlı üretilmesi küresel talepteki dalgalanmalara karşı sanayiyi hassas bir duruma sokmuştur.
İhracatın GSYİH’ye oranı % 80 seviyesindedir ve bu oran uluslararası standartlara göre yüksektir. Malezya son yıllarda yüksek mal fiyatlarından fayda sağlamıştır fakat bu yükseliş aynı zamanda Malezya’nın küresel daralmalara karşı hassas bir yapıda olmasına yol açmıştır.
Malezya ile ticaretimizde denge çoğu Uzakdoğu ülkesiyle olduğu gibi 20 yıldan fazla süredir aleyhimize seyretmektedir. Ülkemiz ihracatçıları Uzakdoğu pazarını tanımadıkları için bu ülkelerle ticaretimiz yeterli seviyelere gelememiştir. Coğrafi uzaklık ve ulaşım imkanlarının yetersizliği ticareti olumsuz olarak etkilemektedir.
Türkiye’nin Malezya’ya ihracatında en yüksek rakama 2003 yılında 227,3 milyon dolar ile ulaşılmıştır. 2010 yılında Malezya’ya ihracatımız işlenmiş petrol ürünleri ve zırhlı araç satışımızdaki artış nedeniyle 225,1 milyon dolara yükselmiş ve 2003 yılı rakamı neredeyse yakalanmıştır. Malezya’dan ithalatımızda ise tepe noktasına 2008 yılında ulaşılmış ve 1,5 milyar dolar ithalat gerçekleşmiştir. 2010 yılındaki ithalatımız ise 1,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.
Uzakdoğu ülkelerine yönelik olarak ihracatımızı artırma amacıyla ülke masasınca yapılan çalışmalar neticesinde, Malezya ile Serbest Ticaret Anlaşması (STA) görüşmeleri aşamasında tarım ve gıda ürünleri ile pazarda yer almanın ihracatın artmasına katkı sağlayacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Malezya tarım ve gıda pazarı
Farklı etnik gruplardan oluşan Malezya, bu grupların farklı tüketim alışkanlıkları nedeniyle ülkemizin tarım ve gıda ürünleri ihracatı için önemli bir potansiyel arz etmektedir. Malezya gıda sanayi ülkedeki sınai üretiminin yaklaşık % 10’unu gerçekleştirmektedir.
Malezya’da tarım özellikle ülkenin güney kesimlerinde bulunan Sarawak ve Sabah adalarında gerçekleştirilmektedir. Palm yağının yanı sıra çay, kakao, pirinç, kümes hayvanları eti, bahçe bitkileri yetiştiriciliği ve su ürünler üretimi yapılmaktadır. Gıda alanında kendine yeterlilik Malezya Hükümeti’nin başlıca hedeflerinden birisi olarak önemini korumaktadır. Tarımsal üretim GSYİH’nin yaklaşık % 10’unu teşkil etmekte, Hükümet üretimin düşük seviyelerde olduğu alanlarda üretimin artırılması konusunda çalışmalar gerçekleştirmektedir. Bu çerçevede hayvancılık ve hayvancılık ürünleri (süt ürünlerinde kendine yeterlilik oranı % 5 civarındadır) özellikle desteklenen ve korunan sektörler olarak öne çıkmaktadır.
Tarım ve gıda ürünlerinde Malezya net bir ithalatçı konumunda bulunmakta, tarım ve gıda ürünleri ithalatı yıllık ortalama olarak % 15 artmaktadır.
Malezya’nın tarım ve gıda ürünleri sektörü geleneksel pazarlar, çeşitli restoranlar, gelişmiş süpermarket ve hipermarketlerden oluşmakta olup, ayrıca otel ve gıda hizmeti veren kuruluşların önemli bir bölümü kullandıkları malzemelerin önemli bir kısmını ithalat yolu ile karşılamaktadır. Önümüzdeki dönemde özellikle kentsel bölgelerde ithal ürünlere yönelik talebin artacağı öngörülmektedir. Yine bu bölgelerde önümüzdeki dönemde açılacağı tahmin edilen perakende zincirlerinin de ürünlerini çeşitlendirmek amacıyla ithal ürün talebini artıracağı tahmin edilmektedir. Malezya tarım ve gıda ürünleri pazar büyüklüğünün yaklaşık 10 milyar $ olduğu tahmin edilmekte olup, pazar 2005-2010 yılları arasında Malezya tarım ve gıda ürünleri pazarı yıllık % 6’lık bir büyüme kaydetmiştir. Söz konusu büyümenin önümüzdeki dönemde de devam edeceği öngörülmektedir.
Malezyalı tüketiciler genellikle fiyat konusunda hassas olup, markaya da önem vermektedirler. Ortalama bir Malezyalı tüketici, hane gelirinin yaklaşık % 24’ünü perakende alışverişi için ayırmakta olup, bu meblağın % 40’ından fazlası ülkede sayıları giderek artmakta olan Giant, Cold Storage, Tesco, Carrefour, Jusco gibi modern süpermarketlerde harcanmaktadır. Söz konusu mağazalar düzenli olarak ithal ürünleri tüketicilere sunmakta olup, tüketilmeye hazır ürünler, yaş meyve ve sebze ile organik ürünler potansiyel arz etmektedir. Yine ülkede sayıları giderek artmaya başlayan Batı tipi restoranlar da ülkemiz tarım ve gıda ürünleri için potansiyel bir hedef segment konumunda bulunmaktadır.
Malezya’nın tarım ve gıda ürünleri ihracatında palm yağı, kakao, su ürünleri, margarin ve hayvan yemi ön planda bulunmaktadır.
Başlıca ithal edilen ürünler kakao, şeker, hububat ve hububat ürünleri, yağlı tohumlar, et, yaş meyve ve sebze, süt ürünleri ve hayvansal yemlerdir.
Başlıca ürünler itibarıyla Malezya tarım ve gıda ürünleri ithalatı (milyon$)
| GTİP | Ürün | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 |
| Tüm ürünler | 114.290 | 131.127 | 146.104 | 156.203 | 123.575 | |
| Tarım ve gıda ürünleri | 5.996 | 6.981 | 8.740 | 11.184 | 10.171 | |
| 1801 | Kakao dane ve kırıkları (Ham/kavrulmuş, bütün/kırık) | 377 | 671 | 788 | 1.178 | 769 |
| 1511 | Palm yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) | 158 | 286 | 294 | 634 | 707 |
| 1701 | Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı halde) | 298 | 394 | 448 | 417 | 599 |
| 1005 | Mısır | 368 | 398 | 615 | 669 | 569 |
| 1006 | Pirinç | 183 | 286 | 313 | 812 | 552 |
| 2304 | Soya fasulyesi yağı üretiminden arta kalan küspe ve katı atıklar | 209 | 203 | 266 | 397 | 426 |
| 1513 | Hindistan cevizi, palm çekirdeği/babassu yağları (kimyasal olarak değiştirilmemiş | 219 | 231 | 397 | 584 | 389 |
| 1001 | Buğday ve muslin | 301 | 279 | 369 | 459 | 337 |
| 2106 | Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları | 189 | 197 | 236 | 277 | 299 |
| 1901 | Malt hülasası; un, nişasta ve malt esaslı müstahzarlar | 232 | 237 | 263 | 312 | 291 |
| 0402 | Süt, krema (konsantre edilmiş, tatlandırıcı madde içerenler) | 344 | 335 | 512 | 549 | 282 |
| 0202 | Sığır eti (dondurulmuş) | 183 | 181 | 205 | 245 | 269 |
| 1201 | Soya fasulyesi | 177 | 164 | 218 | 306 | 245 |
| 2401 | Yaprak tütün ve tütün döküntüleri | 94 | 106 | 131 | 194 | 206 |
| 0703 | Soğan, şalot, sarımsak, pırasa ve diger soğanımsı sebzeler (taze/soğutulmuş) | 154 | 188 | 181 | 141 | 200 |
| 2309 | Hayvan gıdası olarak kullanılan müstahzarlar | 138 | 141 | 169 | 203 | 199 |
| 0303 | Balıklar (dondurulmuş) | 123 | 142 | 145 | 146 | 178 |
| 2208 | Etil alkol, alkollü içkiler ve likör-alkol derecesi % 80’den az, tağyir edilmemiş | 100 | 125 | 162 | 196 | 169 |
| 0306 | Kabuklu hayvanlar ( canlı/taze/sogutul./dond./kurut./tuzlan. vs.) | 170 | 147 | 174 | 116 | 154 |
| 0302 | Balık (taze/soğutulmus) | 97 | 103 | 117 | 119 | 117 |
| 0904 | Piper, capsicum ve pimenta cinsi biberler (kurutulmuş) | 52 | 87 | 132 | 92 | 111 |
Kaynak: Trademap
Helal sertifikası
Malezya’da helal sertifikası tüketiciler tarafından özellikle gıda ürünlerinde aranan bir belgedir. Söz konusu sertifikanın edinilme zorunluluğu şu anda sadece et, kümes hayvanları ve işlenmiş et gibi ürünlere uygulanmakta iken etle ilgili olmayan ürünler için helal sertifikası edinmek bir ihtiyaçtan ziyade, seçenektir.
Malezya Hükümeti, 1 Ağustos 2009 itibari ile helal sertifikası konusunda tek yetkili kuruluş unvanını HDC (Halal Industry Development Corporation)’den alarak JAKIM (Islamic Development Department)’e vermiştir. Bunun dışında, özel şirketler de kendi helal logoları ve sertifikalarını verebilmektedir. Ancak, bu şirketlerin piyasada kabul edilebilirliği tartışmalı olup, JAKIM dışında helal logo ve sertifika veren şirketler Malezya Hükümeti’ni temsil etmemektedir.
Malezya’daki helal gıda standardı uygulamasında etkili olan kurumlar aşağıda yer almaktadır:
- Department of Islamic Development Malaysia (JAKIM): Malezya’daki dini otorite olan JAKIM, ürünlerin helal standardında aranan İslami usullere uygunluğunu denetleyen kamu kurumudur. Bu kurumun Türkiye’deki muadili, Diyanet İşleri Başkanlığıdır.
- Department of Standards Malaysia (DSM): Malezya Standartlar Dairesi, MS: 1500 denen helal standardını hazırlayan devlet dairesi olup, standartların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında yetkili kamu kurumudur. Bu kurumun Türkiye’deki muadili, Türk Standartları Enstitüsüdür (TSE).
- Department of Veterinary Services Malaysia (DVS): Et ve et ürünlerinin (büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvanları) İslami usullere uygunluğunun denetlenmesi sürecinde JAKIM ile birlikte yetkili olan kamu kurumudur. Bu kurumun Türkiye’deki muadili, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü’dür.
Malezya’da helal gıda sertifikası, ürünlere verildiği gibi, gıda ürünü satışı yapılan, süpermarket, lokanta, otel ve benzeri mekanlara da verilebilmektedir. Helal gıda sertifikası alan şirket, yerli ürünlerinin üzerine JAKIM’e ait olan logoyu basmakta ve bu logoyu iki yıllık bir süre için kullanabilmektedir. Gerekmesi halinde yeniden inceleme yaptırılmak suretiyle logonun geçerlilik süresi uzatılabilmektedir.
Öte yandan helal sertifikasını başka ülkelerden de temin edebilme imkanı bulunmaktadır. Ancak, Malezya’ya ihraç edilen yabancı ülke menşeli ürünlerin üzerinde JAKIM helal logosunun kullanılması mümkün değildir. Bu maksada yönelik olarak, menşe ülkesinde JAKIM tarafından tanınmış (yetkilendirilmiş) dini otoritenin verdiği helal logosu kullanılması mümkündür. Bu imkânın değerlendirilmesi için ise sertifikasyon yapan dini kurumun daha önce JAKIM tarafından tanınmış olması gerekmektedir.
Türkiye’de Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Araştırmaları Derneği (GİMDES) adlı dernek JAKIM tarafından yetki belgesi almıştır ve Türk firmalarına Malezya standartlarına uygun helal sertifikası vermektedir.
Helal sertifikası alınması için gereken koşulların başında şunlar gelmektedir:
- Her gıda üreticisi, gıda tesisi ve kesimevi sadece helal ürünler satmalıdır.
- Başvuru sahibinin kullandığı hammaddeler ve tedarikçisinin sağladığı ürünler helal olmalı veya helal sertifikası bulundurmalıdır.
- Başvuru sahibi şirket bünyesinde en az 2 Müslüman işçi bulundurulmalı, mutfak, yükleme ve boşaltma veya gıda işleme ünitelerinde Malezyalı işçiler çalıştırılmalıdır.
- Ürünün hazırlanışı, yükleme ve boşaltılması, işlenmesi, paketlenmesi ve ulaşımı sırasında ürünün temiz olması ve helal olmayan her türlü içerikten arındırılması gereklidir.
- Helal ürünlerin lojistiği, sadece helal ürünleri kapsamalıdır.
Helal sertifikası almak için başvuran şirketlerin tetkiki en az 2 müfettiş tarafından gerçekleştirilmektedir. Söz konusu müfettişler, gıda teknolojileri ve şeriat kurallarının uygulanması konusunda uzman kişilerdir. Tetkik, genel anlamda dokümantasyon, üretim süreci, ürün yükleme ve boşaltma, ürün dağıtımı, üretimde kullanılan makine ve ekipmanlar, temizlik, hijyen ve güvenlik, paketleme ve etiketleme alanlarını içermektedir.
Malezya’ya yönelik et ve et ürünleri ihracatında, ürünün İslami usullere göre uygunluğu ise aşağıdaki şekilde tetkik edilmektedir;
- İhracatçı ülke veterinerlik dairesi ile Malezya veterinerlik dairesi arasında karşılıklı tanınma amacını taşıyan hayvan sağlığı ile ilgili bir dizi formların doldurulması,
- İhracatçı ülkede ürünlerin İslami usullere göre kesildiğini tescil edecek, kamu kurumu, dernek, vakıf gibi dini tetkik otoritesi ile Malezya dini otoritesi (JAKIM) arasında karşılıklı tanıma amacını taşıyan formun doldurulması,
- Her bir ihracatçı firma nezdinde kesimhaneye ve kesim usullerine ilişkin bilgilerin yer aldığı formların doldurulması gerekmektedir.
Bu bilgiler sağlandıktan sonra, veterinerlik dairesi ve JAKIM temsilcilerinden oluşan bir heyet kesimhaneyi denetlemekte ve standartlara uygunluk sağlanıyorsa firmaya Malezya’ya ihraç izni vermektedir.
Malezya’da gıda tüketim tercihleri
Dünyanın önemli gelişen pazarları arasında yer almakta olan Malezya’da 2006-2010 yılları arasında kişi başı tüketim % 51 oranında artarak 3963 dolara ulaşmıştır. Söz konusu tüketim harcamalarının büyüklüğü bölgeler bazında farklılıklar göstermekte olup, Malezya’da nüfusun yaklaşık % 60’ı şehirlerde yaşadığından, özellikle işlenmiş ürünlere yönelik talep, gelirin ve eğitim seviyesinin artmasıyla, yıldan yıla artmaktadır. Yine Batı tarzı ürünlerin, daha az yağlı ve görece sağlıklı ürünlerin önümüzdeki dönemlerde daha fazla talep göreceği tahmin edilmektedir.
Önümüzdeki dönemde global ekonomik krizin etkilerinin azalmasıyla Malezya’da tüketim harcamalarının artmaya devam edeceği ön görülmektedir. Bu gelişmelere paralel olarak perakende pazarları da önemli gelişmeler göstermektedir. Özellikle Malezya’nın anakara bölümünde perakende alanında önemli yatırımlar gerçekleştirilmiştir. 2006 yılında 20’den az olan hipermarket sayısı 2009 itibariyle 80’i aşmıştır. Ayrıca ülkede alışveriş merkezi sayısında da önemli artış yaşanmış olup, 2010 yılı itibariyle ülkede faaliyet gösteren alışveriş merkezlerinin sayısı 550 civarındadır.
Yıllar itibarıyla Malezya perakende satışları
| 2006a | 2007 a | 2008 a | 2009 a | 2010 b | 2011 c | 2012 c | 2013 c | 2014 c | 2015 c | |
| Perakende Satışlar (milyar $) | 37,2 | 44,5 | 51,8 | 48,6 | 55,4 | 62,5 | 68,7 | 74,8 | 81,7 | 88,2 |
| Gıda Perakende Satışlar (milyar $) | 20,0 | 23,7 | 27,3 | 25,6 | 29,3 | 33,2 | 36,8 | 40,5 | 44,6 | 48,5 |
a= gerçek b=tahmin c=öngörü
Kaynak: Economist Intelligence Unit
Malezyalı tüketiciler gıda ihtiyaçlarını ağırlıklı olarak haftada veya iki haftada bir gerçekleştirmekte olup, yaş ürünler için genellikle daha taze ve ucuz olduğu düşünülen açıkhava pazarları tercih edilirken, alışveriş için temiz ve düzenli bir ortama sahip olmaları nedeniyle süpermarket ve hipermarketler tercih edilmektedir.
Özellikle su ürünleri, kümes hayvanları eti ve sebzeler için tazelik Malezyalı tüketici tercihlerinde en önemli unsur olup, ambalajlı ürünlerde markaya duyulan güven ön plana çıkmaktadır.
Online perakende satışları Malezya’da yeni yeni gelişmeye başlamakta olup, 10. Malezya Kalkınma Planı’nda bu konuya ağırlık verilmesi öngörülmekte, bu çerçevede tüketicilerin internete erişimlerin artırılması planlanmaktadır.
Malezya’nın gümrük vergisi uyguladığı, ihracatımız için potansiyel arz eden tarım ve gıda ürünleri
Kümes hayvanları eti
Malezya’da 2009 yılında civciv üretimi 545,3 milyon, et tavuğu üretimi ise 516,2 milyon adet olarak gerçekleşmiştir. “Cobbs” ve “Ross” cinsi tavuklar üretimin yaklaşık % 96’sını oluşturmakta olup, üretime konu diğer çeşitler “Arbor Acres” ve “Hubbard”dır.
2009 yılında üretilen piliçlerin adet başına fiyatı 0,90- 1,60 RM (yaklaşık 0,29-0,51 dolar) arasında değişim göstermiş olup, ortalama olarak 1,30 RM (yaklaşık 0,41 dolar) olarak gerçeklemiştir. Et tavuğunda ise fiyatlar 2009 yılında kg başına 3,30-4,40 RM (yaklaşık 1,05-1,40 dolar) arasında olup, ortalama olarak 4,05 RM (yaklaşık 1,29 dolar) olarak gerçekleşmiştir. Malezya’da kanatlı eti üretimi ağırlıklı olarak ülkenin kuzeyinde gerçekleştirilmektedir.
Malezya kümes hayvanları eti üretimi gerçekleştirmesine karşın, başta Çin olmak üzere ithalat da yapılmaktadır. İthalatta helal sertifikası aranmakta olup, ayrıca hayvan sağlığı önlemleri çerçevesinde, ithalat gerçekleştirilen ülkenin resmi otoritesi (Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü) ile Malezya Tarım Bakanlığı Veterinerlik Bölümü arasında karşılıklı tanıma anlaşması gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Malezya’nın Trademap verilerine göre toplam kümes hayvanları eti ithalatı 50,8 milyon dolardır. Miktar bazında ithalat dağılımı Malezya Tarım Bakanlığı verilerine göre aşağıdadır.
Malezya’nın kümes hayvanları eti ithalatında Çin en önemli tedarikçidir.
Malezya’da bazı kanatlı etlerinde (GTİP No: 0207) hem tarife kotası, hem de gümrük vergisi uygulaması olup, bu ürünün STA kapsamında ele alınmasında fayda görülmektedir. Tarife kotası dahilinde uygulanan gümrük vergisi % 20 oranında iken tarife kotasının aşılması durumunda gümrük vergisi % 40’a yükselmektedir.
İşlenmiş kümes hayvanları eti (GTİP No: 1601 ve 1602) için uygulanan gümrük vergisi % 15’dir.
Narenciye
Malezya’nın bazı bölgelerinde narenciye üretilmekte ve tüketicilerin sağlıklı ürün tüketme eğilimleri çerçevesinde talep yıldan yıla artmaktadır.
Narenciye ürünlerinin Malezya’ya ithalatında Malezya Tarım Bakanlığı’ndan ithalat onayı alınması gerekmektedir. Malezya ülkemize portakal için % 0, diğer narenciye ürünleri için % 5 gümrük vergisi uygulamakta olup, STA çerçevesinde bu ürün grubunun (GTP No: 0805) ele alınmasında fayda görülmektedir.
Coğrafi yakınlık nedeniyle Çin önemli bir tedarikçi konumunda olup, ABD de özellikle portakalda Malezya için önemli bir tedarikçidir.
Malezya’nın mandarin ithalatının tamamına yakını Çin’den yapılmaktadır.
Malezya’nın limon ithalatında en önemli tedarikçi Güney Afrika Cumhuriyeti’dir. Türkiye ve Çin diğer önemli ithal kaynaklarıdır.
Yaş meyve ve sebze
Tropik bir iklime sahip olan Malezya’da tüketicilerin gelir seviyesinin artması ve sağlıklı beslenme eğilimleri çerçevesinde daha ılıman iklimlerde yetişen meyveler de tüketiciler tarafından ilgi görmeye başlamıştır.
Malezya tropikal bir iklime sahip olduğu için bu iklim koşullarında yetişen tropik meyve ve sebze üretimi yapmaktadır. Aşağıda meyve ve sebze üretim istatistikleri verilmektedir.
Yaş meyvelerin Malezya’ya ithalatında Malezya Tarım Bakanlığı’ndan ithalat onayı alınması gerekmektedir. Malezya ılıman iklim meyveleri ithal etmekte olup, başlıca tedarikçi ülkeler Avustralya, Yeni Zelanda, ABD, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti’dir.
İthal meyve ve sebzeler çoğunlukla büyük hipermarket ve süpermarket zincirleri tarafından doğrudan ithal edilmektedir. Üst gelir düzeyine hitap eden marketler daha büyük boyutlu meyveler ve sebzeler, orta gelirli tüketicilerin tercih ettiği market zincirleri ise daha küçük boyutlu ve fiyatları daha düşük olan meyve ve sebze satışı yapmaktadır.
Potansiyel arz eden yaş meyve ürünleri
Elma
Elmada perakende birimleri tarafından satışa sunulan çeşitler red delicious, royal gala, pink lady, fuji gibi cinslerdir.
Ülkemize bu üründe (GTİP No: 080810) % 5 gümrük vergisi uygulanmaktadır. Malezya’nın elma ithalatında en önemli tedarikçi ülkeler Güney Afrika Cumhuriyeti ve Çin’dir.
Kiraz
Egzotik bir meyve olarak sınıflandırılan kiraz Malezya’da ağırlıklı olarak üst gelir grubuna sahip tüketiciler tarafından satın alınmaktadır. Kiraza (GTİP No: 080920) % 5 gümrük vergisi uygulanmakta olup, söz konusu ürünün STA kapsamında değerlendirilmesinde fayda görülmektedir.
Üzüm
Üzüm, Malezyalı tüketiciler için popülaritesi artan bir meyve konumunda olup, çekirdekli üzüm ithalatı ağırlıktadır. Başlıca üzüm çeşitleri, ağırlıklı olarak ABD, Avustralya ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nden ithal edilen Red Globe, Red Seedless, Green Seedless ve Kyoho’dur (Güney Kore). Fiyatının daha hesaplı olması nedeniyle Red Globe en çok tercih edilen üründür ve çekirdeksiz çeşitler tüketiciye daha yüksek fiyatla sunulmaktadır.
Üzüme (GTİP No: 080610) % 5 gümrük vergisi uygulanmakta olup, söz konusu ürünün STA kapsamında değerlendirilmesinde fayda görülmektedir.
Armut
Armut ağırlıklı olarak Çin’den ithal edilmekte olup, söz konusu armut çeşidinin ülkemizdekinden farklı olması nedeniyle pazar potansiyelimizin olabileceği düşünülmektedir. Halihazırda bu üründe (GTİP No: 080820) % 5 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
Dondurulmuş meyve
Malezya’da kadınların iş hayatına daha fazla girmesiyle dondurulmuş meyve ve sebzelere yönelik ilgi artmaya başlamıştır. Daha çok yüksek gelir grubu tüketicilere hitap eden süpermarket ve hipermarket zincirlerinde, dondurulmuş böğürtlen, ahududu vb. üzümsü meyveler satışa sunulmakta olup, dondurulmuş vişne raflarda henüz bulunmamaktadır.
Dondurulmuş meyvelerin Malezya’ya ithalatında Malezya Sağlık Bakanlığı Gıda Kalite Kontrol Bölümünden ithalat onayı alınması gerekmektedir. Halihazırda dondurulmuş sebzelere gümrük vergisi uygulanmamakta olup, dondurulmuş meyveler için % 5 oranında bir gümrük vergisi uygulanmaktadır.
Margarin
Malezya’da ağırlıklı olarak tüketilen yağ, palm yağı olmasına karşın sağlıklı tüketim konusunda bilinçlenmeye başlayan Malezyalı tüketiciler sağlıklı alternatiflere yönelmeye başlamışlardır. Bu bağlamda, Malezya önemli bir margarin ihracatçısı olmakla birlikte özellikle zeytinyağı ve düşük kalori içeren margarinler ithalatı yapılmıştır. Yine zeytinyağı ve vücut için faydalı yağlar içeren sürülebilir yağlar da tüketiciler arasında popülarite kazanmaya başlamıştır.
Malezya’nın 2009 yılında 6,6 milyon dolar değerinde margarin ithalatı gerçekleşmiştir. Önemli tedarikçi ülkeler Singapur (% 25,5), Avustralya (% 23,4), Endonezya (% 11,4), İngiltere (% 5,7) ve Japonya’dır (% 5,5). Aşağıda Malezya’nın margarin ithalatı yaptığı ülkeler verilmektedir.
Margarinin Malezya’ya ithalatında Malezya Sağlık Bakanlığı Gıda Kalite Kontrol Bölümünden ithalat onayı alınması gerekmektedir. Halihazırda Malezya margarin için ülkemize % 0-20 arası gümrük vergisi uygulamakta olup, bu ürünün de STA kapsamında değerlendirilmesinde fayda görülmektedir.
Şekerli mamuller
Malezya’da şekerli mamuller perakende satışları 2010 yılında ekonomik toparlanma ve tüketici talebindeki genişlemeye bağlı olarak, yeniden artmaya başlamıştır. Yabancı markaların satışlardan aldıkları paylar, tüketiciler bu markaların özenli paketlerine ve ürün çeşitliliklerine ilgi göstermelerinden dolayı artmaya devam etmiştir.
Malezya’da şekerli mamuller perakende satışları, 2010 yılında % 1,8 oranında artmıştır ve 460,3 milyon RM (yaklaşık 146 milyon dolar) seviyesine yükselmiştir. Şekerli mamuller satışları ekonomik krizden çok fazla etkilenmemiştir. Ürünlerin düşük fiyatlı olması sebebiyle tüketiciler şekerli mamuller alımında kısıtlamaya gitmemiştir. Şekerli mamullerde pazar genişlemesinin itici gücü, çikletler ve pastil benzeri tıbbi şekerlemelerdeki yüksek büyümedir.
Malezya’da şekerli mamuller pazarı tatlı ve tuzlu atıştırmalıklar ve çikolatalı mamullere göre farklı bir alandır. Şekerli mamuller çoğunlukla naneli şekerlerde olduğu gibi nefes tazeleme amacıyla kullanılırken diğer atıştırmalıklar aile ve arkadaş ortamında tüketilmektedir.
Malezya’da şekerli mamuller perakende pazarının 2015 yılına kadar yıllık ortalama % 1,1 oranında büyümesi ve 2015 yılında 487 milyon RM (yaklaşık 155 milyon dolar) seviyesine gelmesi beklenmektedir.
Malezya’nın 2009 yılında şekerli mamuller ithalatı yaklaşık 42,7 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. En önemli tedarikçiler Tayland (% 22,1), Endonezya (% 20,7), Çin (% 18,6) ve Vietnam’dır (% 18,3). Malezya rakamlarına göre bu üründe 2009 yılında Türkiye’den ithalat 16.000 dolardır. TÜİK rakamlarına göre ise ihracatımız 7.000 dolar seviyesindedir.
Şekerli mamullerin Malezya’ya ithalatında Malezya Sağlık Bakanlığı Gıda Kalite Kontrol Bölümünden ithalat onayı alınması gerekmektedir. 1704 GTİP nolu şekerli mamullerde Malezya’nın ithalatta Türkiye’ye uyguladığı gümrük vergisi % 15 oranındadır. Pazarda rakiplerimiz olan ASEAN ülkeleri, Çin ve Güney Kore’ye gümrük vergisi % 0, Japonya’ya % 5,6 olarak uygulanmaktadır. Türkiye ile Malezya arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması görüşmelerinde şekerli mamullere uygulanan gümrük vergilerinin ele alınması faydalı olacaktır.
Çikolatalı mamuller
Küresel kriz sonrası 2010 yılında Malezya ekonomisinin toparlanmaya başlaması tüketici taleplerine olumlu bir şekilde yansımıştır. 2010 yılının ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yağsız süt tozu ve kakao fiyatlarında % 50 oranında artış meydana gelmiştir. Bu hammaddelerdeki fiyat artışı 2010 yılının ilk çeyreğinde çikolatalı mamullerin de fiyatlarının artmasına neden olmuştur.
Malezya’daki çikolatalı mamuller perakende satışları tüketici talebinin yükselmesi nedeniyle 2010 yılında bir önceki yıla göre daha hızlı artmıştır. Toplam çikolatalı mamuller perakende satışları 397,2 milyon RM (yaklaşık 126 milyon dolar) seviyesine yükselmiştir.
Malezyalı tüketicilerin badem ve fındık gibi ürünlerle doldurulmuş çikolataları tercih etmeleri nedeniyle bu tür çikolataların toplam satışlar içinde % 70’e yakın bir payı vardır. Tüketiciler arasında bitter çikolatanın faydaları hususunda farkındalık oluşmaya başlamıştır. Buna karşın bitter çikolatanın fiyatının sütlü ve beyaz çikolataya göre yüksek olması nedeniyle hala sütlü çikolata en çok tercih edilen çeşittir.
Malezya çikolatalı mamuller perakende satışları (milyon RM)
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | |
| Çikolatalı mamuller | 322,9 | 336,7 | 352,7 | 375,6 | 384,4 | 397,2 |
Kaynak: Euromonitor
2010-15 döneminde çikolatalı mamuller perakende satışlarının yıllık ortalama % 1,9 oranında artarak 2015 yılında 436,5 milyon RM (yaklaşık 139 milyon dolar) seviyesine yükselmesi beklenmektedir.
Malezya 2009 yılında 77,8 milyon dolarlık çikolatalı mamuller ithalatı gerçekleştirmiştir. Malezya’nın ithalatında en önemli tedarikçi ülkeler Singapur (% 17,3), İtalya (% 14,3), ABD (% 13,3) ve Avustralya’dır (% 10,3). Malezya rakamlarına göre Malezya’nın Türkiye’den çikolatalı mamuller ithalatı 139.000 dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. TÜİK rakamlarına göre Malezya’ya ihracatımız 184.000 dolar seviyesindedir.
Çikolatalı mamullerin Malezya’ya ithalatında Malezya Sağlık Bakanlığı Gıda Kalite Kontrol Bölümünden ithalat onayı alınması gerekmektedir. 1806 GTİP nolu çikolatalı mamullerde Malezya’nın Türkiye’ye uyguladığı gümrük vergisi % 15 oranındadır. Bu GTİP altında sadece 180610 GTİP nolu kakao tozu ithalatında % 10 oranında gümrük vergisi vardır. Pazarda rakiplerimiz olan ASEAN ülkeleri, Çin ve Güney Kore’ye gümrük vergisi % 0, Japonya’ya % 5,6 olarak uygulanmaktadır. Türkiye ile Malezya arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması görüşmelerinde çikolatalı mamullerin gümrük vergilerinin ele alınması faydalı olacaktır.
Maya
Mayanın girdi olarak kullanıldığı fırıncılık mamullerine talep, Malezya’da giderek artmaktadır. Bu artışın sebepleri arasında öncelikle pastane ve fırınların çok çeşitli tasarım ve tatlarla tüketicilerin ilgisini çekmeleri sayılabilir. İkinci olarak Malezya’da yaşam temposunun artması sonucu yemek hazırlamak için insanlara daha az vakit kalmaktadır. Batı tarzı yaşamın benimsenmeye başlanmasıyla birlikte birçok tüketici kahvaltılarda ekmek ve kek gibi ürünlere yönelmeye başlamıştır.
Önümüzdeki dönemde fırıncılık mamulleri tüketiminin Malezya’da daha da artması beklenmektedir. Ekmek ve keklerin elverişli ve kolay erişilebilir olmaları nedeniyle popülerliklerinin artış göstermesi beklenmektedir. Birçok Malezyalının fiyatından ve damak zevkinden dolayı ekmeği tercih etmesine karşın, sağlıklı gıdalara karşı ilgi artmaktadır. Birçok aile tam buğday ekmeği, karışık tahıllı ekmek ve beyaz ekmek ayrımı yapmaya başlamıştır.
2010 yılında % 2 oranında büyüyen fırıncılık mamulleri perakende satışlarının 2015 yılına kadar yıllık ortalama % 1 büyüyerek 2015 yılında 1,7 milyar RM (yaklaşık 540 milyon dolar) seviyesine ulaşması beklenmektedir. Fırıncılık mamullerindeki artışa paralel olarak maya tüketiminin de artması beklenmektedir.
Malezya 2009 yılında 12,7 milyon dolarlık maya ithalatı gerçekleştirmiştir. Bu ithalatın % 28,6’sını Vietnam’dan, % 24,5’ini Çin’den, % 12’sini ABD’den ve % 10,2’sini Fransa’dan karşılamıştır. Malezya rakamlarına göre 2009 yılında Türkiye’den 60.000 dolarlık ithalat gerçekleşmiştir. TÜİK rakamlarına göre Malezya’ya maya ihracatımız 2009 yılında 135.000 dolar seviyesindedir.
Malezya’ya maya ithalatında Malezya Sağlık Bakanlığı Gıda Kalite Kontrol Bölümü’nden ithalat onayı alınması gerekmektedir. Malezya’nın maya ithalatında Türkiye’ye uyguladığı gümrük vergisi 210210 GTİP nolu aktif mayalarda % 15 oranındadır. Diğer mayalarda gümrük vergisi % 0 olarak uygulanmaktadır. Aktif mayalarda pazarda rakiplerimiz olan ASEAN ülkeleri, Çin ve Güney Kore’ye gümrük vergisi % 0 olarak uygulanmaktadır. Türkiye ile Malezya arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması görüşmelerinde mayaya uygulanan gümrük vergilerinin de ele alınması faydalı olacaktır.
Ketçap ve diğer soslar
Malezya’da Batı tarzı tüketim eğilimlerin artması ve tüketicilerin kolay hazırlanabilen ürünlere yönelmesi, işlenmiş domates ürünleri, ketçap, makarna sosu vb. ürünlere olan talebin artmasına neden olmuştur. Malezya’da domates tüketimi yeni yeni geliştiğinden tüketiciler işlenmiş domates ürünlerini yemeklerinde çok fazla kullanmamakta, domates salçası yerine konsantrasyonu daha düşük olan ve 0,5 lt’lik ambalajlarda satılan domates sosu/püresi kullanmaktadırlar. Malezya’da bu sektörde faaliyet gösteren uluslararası firmalar, tüketicilere yönelik yoğun tanıtım kampanyaları gerçekleştirmekte ve bu talebi yeni ürünlerle daha fazla artırmaya çalışmaktadırlar. Bu kategori içinde makarna sosları 2010 yılında kayda değer bir gelişme kaydetmiş, makarna tüketiminin evlerde daha yaygın hale gelmesiyle, makarna sosları da popülarite kazanmıştır.
Öte yandan köri, hoisin, satay vb. yerel soslar da hala tüketiciler tarafından tercih edilmeye devam etmektedir.
Malezya’nın sos ithalatında en önemli tedarikçiler ABD, İspanya ve İtalya’dır. Sosların Malezya’ya ithalatında Malezya Sağlık Bakanlığı Gıda Kalite Kontrol Bölümünden ithalat onayı alınması gerekmektedir. Halihazırda soslar için (GTİP no:2103) ülkemize % 10 oranında gümrük vergisi uygulanmakta olup, STA kapsamında ele alınmasında fayda görülmektedir.
Öte yandan Türkiye’den Malezya’ya 2010 yılında 15.000 dolarlık salata yapımında kullanılan sirke (GTİP No: 2209) ihracatı gerçekleşmiş olup, bu ürün için ülkemize % 5 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır. Malezya’nın 2009 yılında yaklaşık 2,4 milyon dolarlık sirke ithalatı gerçekleşmiştir. Malezya’nın sirke ithalatında tedarikçi ülkeler Tayvan (% 32), ABD (% 20,6), Japonya (% 19,7), Çin (% 17,7) ve Avustralya’dır (% 3,2).
Alkolsüz içecekler
Malezya’da sağlıklı ürünlere yönelik talebin artmasıyla, alkollü içeceklere alternatif teşkil edebilecek ürünler de ön plana çıkmaya başlamıştır. Özelikle ülkede faaliyet gösteren Ortadoğu kökenli restoranlar müşterilerine alkolsüz içecekler sunmakta ve bu ürünler sağlıklı ürün tüketmek isteyen tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. Yine bazı alkolsüz içecek markaları ürünlerinin sağlık açısından faydalarını vurgulamaya çalışmaktadırlar. Yüksek gelir grubuna dahil birçok Malezyalı tüketici yeni tatlar konusunda meraklı olup, özellikle tanınmış firmaların ürünlerini denemektedirler. Pazarda ayrıca alkolsüz şarap da tüketicilerin ilgisini çeken ürünler arasında yer almaktadır.
Alkolsüz içeceklerin Malezya’ya ithalatında Malezya Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’ndan ithalat onayı alınması gerekmektedir. Alkolsüz içecekler (GTİP No: 2202) ithalatında % 20 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır. Alkolsüz içeceklerin pazarda potansiyel arz ettiği düşünülmekte ve söz konusu ürünün STA çerçevesinde ele alınmasında fayda görülmektedir.
Alkollü içecekler
Malezya’da nüfusun önemli bir bölümü alkollü içki tüketmemekle birlikte, ülkede yaşayan Batılılar ile Müslüman olmayan tüketiciler alkol kullanmaktadırlar. Malezya ekonomisi 2010 yılında % 5,5 oranında bir büyüme gerçekleştirmiş olup, özellikle lüks ürün olarak algılanan alkollü içkilere yönelik tüketiminin artması beklenmektedir.
Malezya’da alkollü içkilere yönelik tanıtım ve reklâm faaliyetleri kısıtlanmış olup, sadece tüketim yerlerinde, sinema ve çeşitli törenler esnasında tanıtım kampanyalarına izin verilmektedir. Bu yüzden birçok alkollü içki üreticisi firma, ürünlerini tanıtmak ve müşterilerle olan ilişkisini devam ettirebilmek için facebook ve twitter gibi sosyal sitelerde yer almaktadır. Alkollü içkilere yönelik iki çeşit tüketim vergisi uygulanmaktadır. Bunlar tüm alkollü içkilere uygulanan % 15 oranındaki tüketim vergisi ve içki çeşidine göre litre başına 1,5 RM ile 42,5 RM arasında değişen tüketim vergisidir.
Malezya’da şarap tüketimi 2010 yılında artmaya devam etmiş olup, perakende satışlar 7 milyon litre olarak gerçekleşmiştir. Özellikle 2010 yılında Avustralya, Yeni Zelanda ve ABD kökenli ürünler popülarite kazanmaya devam etmiş olup, alkollü içkiler arasında talebi en çok artan ürün şarap olmuştur.
Tüketiciler fiyat ve tanıtım kampanyalarının etkisiyle şarap tercihlerini belirlemekte olup, sadece üst gelir grubu pahalı şarapları tercih etmektedir. Malezya’nın Kuala Lumpur bölgesi dışında özellikle Penang ve Doğu Malezya bölgelerinde de şaraba yönelik talepte artış yaşanmıştır.
Şarap çeşitleri arasında kırmızı sek şarap en çok tercih edilen çeşit olup, tüketiciler özellikle sağlıklı olduğu düşüncesiyle bu ürüne yönelmektedirler. Kırmızı şarapta tüketiciler tarafından en çok tercih edilen üzümler Cabarnet Sauvignon olup, onu Şiraz takip etmektedir. Beyaz şaraplar arasında sırasıyla en çok tercih edilen üzümler Chardonnay ve Sauvignon Blanc olup, rosé şaraplardan Zinfandel öne çıkmaktadır.
Malezya’da iklim şaraplık üzüm yetiştiriciliği için uygun olmayıp, ülkede satışa sunulan şarapların tamamı ithal edilmektedir. İthalat çoğunlukla markalı olarak gerçekleştirilmekte olup, ithalatın yaklaşık % 1’i dökme ürünlerden oluşmaktadır. Dökme şarap ithal edildikten sonra şişelenmektedir.
Malezya’nın 2009 yılında 47,5 milyon dolar değerinde şarap ithalatı gerçekleşmiştir. En önemli tedarikçisi Avustralya’dır (% 41,3). Diğer önemli tedarikçi ülkeler Singapur (% 20) ve Fransa’dır (% 15,9).
Alkollü içkilerin Malezya’ya ithalatında Malezya Gümrük İdaresi’nden lisans ve Malezya Sağlık Bakanlığı Gıda Kalite Kontrol Bölümünden ithalat onayı alınması gerekmektedir. Malezya’da alkollü içeceklere uygulanan gümrük vergileri şu şekildedir: Biralar (GTİP No: 2203) 5 RM/lt, şaraplar (GTİP No:2204) 7 RM/lt, Viski, cin vb. içkiler (GTİP No: 2208) 3-93,5 RM/lt. Her üç ürün grubu bu pazar için potansiyel arz etmekte olup, STA çerçevesinde ele alınmasında fayda görülmektedir.
Tütün ve tütün mamulleri
Önümüzdeki dönem içinde tütün ve tütün mamullerine yönelik talebin önemli ölçüde artmayacağı tahmin edilmekte olup, 2009 yılında gerçekleşen satışlar 20 milyar adet olmuştur. Son yıllarda sigaraya olan talepte önemli bir artış olmuş, ancak hükümet tarafından konulan vergiler ve sağlık ile ilgili kaygılar talebin artış hızını bir miktar azaltmıştır. Özellikle genç Malezyalı tüketiciler arasında sigara tüketimi yaygın hale gelmekte olup, kadınlar da bu kesimde önemli bir yüzdeye sahip olmaya başlamışlardır.
Malezya Hükümeti sigara tüketiminin azaltılması amacıyla tütün mamullerine yönelik reklamlara kısıtlama getirmiş ve halka açık yerlerde sigara kullanımını yasaklamıştır. Vergi uygulamasının önümüzdeki 10. Malezya Kalkınma Planı dönemi boyunca devam etmesi beklenmektedir. Sigara (20’lik paket) için minimum satış fiyatı 7 RM (yaklaşık 2,2 $) olup, bu fiyat düzeyi sigara tüketiminin azalmasına katkı sağlamıştır. Öte yandan bu fiyat düzeyi, taklit sigaraların üretilmesine de neden olmuştur. Taklit sigaraların toplam pazarın yaklaşık üçte birini teşkil ettiği tahmin edilmektedir.
Malezya pazarında British American Tobacco tarafından satışa sunulan Kent, Peter Stuyvesant, Dunhill ve Benson & Hedges; ABD kökenli bir firma olan Altria tarafından satışa sunulan Marlboro ve Japan Tobacco tarafından pazara sunulan Winston hakim olup, tüketiciler genellikle alışkın oldukları markaları tüketme eğilimindedirler.
Malezya’da tütün üretimi yapılmakta ancak, üretim yıldan yıla azalmaktadır. ABD, yüksek kaliteli tütün yaprağında önemli bir tedarikçi konumunda bulunmakta iken, Brezilya ve Tayland’dan daha düşük kaliteli tütün yaprağı tedarik edilmektedir. Malezya’da yerel tütün üretimi yüksek vergilerle korunmaktadır. Ancak, ülkemizde ağırlıklı olarak üretilmekte olan şark tipi tütünün Malezya’da üretilmemesi ve bu tütünün Malezya’da üretilen tütünden farklı olması nedeniyle, imzalanacak STA çerçevesinde taviz istenecek ürünler arasında yer almasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
Malezya’nın tütün ithalatında en önemli tedarikçi ülkeler Endonezya (% 19), ABD (% 18,8), Brezilya (% 12,6), Hindistan (% 11,5) ve Türkiye’dir (% 8,6).
Tütün ithalatında Malezya Ulusal Tütün Kurulu’ndan ithalat onayı alınması gerekmektedir. Halihazırda işlenmemiş tütüne uygulanan vergi oranı % 5 ve 50 RM/kg’dir.
Kuru kayısı ve kuru incir
Sağlıklı tüketim eğilimleri çerçevesinde Malezya’da kuru meyveler tüketilmeye başlanmış olup, kuru meyve talebi özellikle Ramazan ayı boyunca önemli artış göstermektedir. Ülkemiz kökenli kuru meyveler Malezya’da yeni yeni tanınmaya başlanmış olup, sağlığa yönelik faydalarının tanıtılmasıyla, Türk menşeli kuru meyvelerin önümüzdeki dönemde daha çok tercih edileceği düşünülmektedir.
2009 yılı verilerine göre Malezya’nın kuru kayısı ithalatının % 80’inden fazlası Türkiye’den yapılmaktadır. Malezya’nın kuru incir ithalatında en önemli tedarikçi ülke İran’dır (% 72). Türkiye ikinci büyük tedarikçi konumundadır.
Kuru incir ve kuru kayısının Malezya’ya ithalatında Malezya Tarım Bakanlığı’ndan ithalat onayı alınması gerekmektedir. Kuru kayısı (GTİP No: 081310) ve kuru incir (GTİP No: 080420) ithalatında % 5 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
Makarna
Malezya’nın Batı kültürü etkisine gittikçe daha fazla girmesi ve Batı ürünlerine olan tüketici ilgisinin artması nedeniyle özellikle genç Malezyalılar arasında makarna daha popüler bir ürün haline gelmiştir. Bunun yanında, kolay hazırlanması ve noodle ile olan benzerliği sayesinde makarna ana yemek olarak tercih edilmeye başlamıştır.
Malezya’da perakende makarna satışları 2010 yılında değer olarak % 12 büyümüştür ve 12,6 milyon RM (yaklaşık 4 milyon dolar) seviyesine gelmiştir. Hazır makarna soslarının yaygın biçimde satılmaya başlamasıyla birlikte tüketiciler evde daha fazla makarna pişirmeye yönelmişler ve bu durum da makarna talebinde büyük artışa sebep olmuştur.
2010 yılındaki hızlı büyümeden sonra, Malezya’da makarna satışlarının 2015 yılına kadar yine hızlı bir şekilde, yıllık ortalama % 9 oranında büyümesi beklenmektedir. Bu büyüme ile birlikte 2015 yılında makarna satışlarının 19,4 milyon RM (yaklaşık 6,2 milyon dolar) seviyesine yükselmesi beklenmektedir.
Malezya’nın makarna ithalatı 2009 yılında toplam 7,5 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Avustralya ve İtalya Malezya’nın en büyük makarna tedarikçileridir. Makarna ithalatının % 42,9’u Avustralya’dan, % 25,6’sı İtalya’dan gerçekleştirilmiştir. Diğer önemli tedarikçiler Japonya (% 8,9), Çin (% 8,2) ve Güney Kore’dir (% 4,5). Malezya rakamlarına göre Türkiye’den 2009 yılında 54.000 dolarlık ithalat gerçekleşmiştir. TÜİK rakamlarına göre Malezya’ya makarna ihracatımız 180.000 dolar seviyesindedir.
Malezya’ya makarna ithalatında Malezya Tarım Bakanlığı’ndan ithalat onayı alınması gerekmektedir. 190219 GTİP nolu makarnada Malezya’nın ithalatta Türkiye’ye uyguladığı gümrük vergisi % 6 oranındadır. Pazardaki rakiplerimiz olan Çin, Güney Kore ve ASEAN ülkelerine % 0, Japonya’ya % 1 gümrük vergisi uygulanmaktadır. Türkiye ile Malezya arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması görüşmelerinde makarna ithalatında uygulanan gümrük vergilerinin de ele alınması faydalı olacaktır.
Bulgur
Bulgur Malezya’da henüz tanınmamaktadır ancak, sağlıklı tüketim eğilimleri ve tanıtım faaliyetleri çerçevesinde söz konusu ürüne olana talebin artabileceği düşünülmektedir.
Bulgurun Malezya’ya ithalatında Malezya Sağlık Bakanlığı Gıda Kalite Kontrol Bölümü’nden ithalat onayı alınması gerekmektedir. Malezya bulgur ithal etmemesine ve üretiminin olmamasına karşın bu ürün için % 7 oranında vergi uygulamaktadır. Arz ettiği potansiyel nedeniyle bulgurun STA çerçevesinde ele alınmasında fayda görülmektedir.
Bisküvi
Malezya’da bisküvi perakende satışları 2009 yılına göre yavaşlayarak 2010 yılında % 2,5 oranında artış göstermiştir. Bu yavaşlamanın temel sebebi tuzlu bisküvilerdeki yavaş büyümedir. Tuzlu bisküvilerde piyasaya yeni ürün arzının yetersiz seviyede olması bu ürün grubunda sınırlı büyümeye yol açmıştır. Toplam bisküvi perakende satışları 2010 yılında 691,3 milyon RM (yaklaşık 220 milyon dolar) seviyesine gelmiştir.
İmalatçılar son dönemde çoğunlukla etkileyici paketleme ve sağlıklı ürünler üzerine yoğunlaşmışlardır. Polipropilen gibi daha düşük maliyetli paketleme malzemeleri kullanımı artmıştır.
2010 yılında dünya piyasaları şeker ve un fiyatlarındaki artış Malezya’da bisküvi fiyatlarında hafif bir yükselmeye neden olmuştur. Buna karşın yüksek rekabet nedeniyle bazı firmalar fiyatları artırmamak için çok düşük kar marjları ile çalışmaya başlamışlardır.
Malezya’daki bisküvi perakende satışlarının 2010-15 döneminde yıllık ortalama % 0,9 oranında büyüme kaydetmesi ve 721,8 milyon RM (yaklaşık 230 milyon dolar) seviyesine yükselmesi beklenmektedir.
Malezya’nın toplam bisküvi ithalatı 2009 yılında 19,8 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.
Malezya’nın tatlı bisküvilerde en önemli tedarikçileri Endonezya, Çin ve Tayland’dır. 2009 yılında Türkiye’den ithalat Malezya rakamlarına göre 29.000 dolar seviyesinde iken TÜİK rakamlarına göre 61.000 dolarlık ihracatımız gerçekleşmiştir.
Malezya’nın 2009 yılında waffle ve gofret ithalatı yaklaşık 1,2 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. En önemli tedarikçiler Almanya, İtalya ve Endonezya olarak göze çarpmaktadır. Türkiye’nin bu üründe Malezya’ya ihracatı bulunmamaktadır. Aşağıda Malezya’nın waffle ve gofret ithalatı yaptığı ülkeler verilmiştir.
Malezya’ya bisküvi ithalatında Malezya Sağlık Bakanlığı Gıda Kalite Kontrol Bölümünden ithalat onayı alınması gerekmektedir. 190531 ve 190532 GTİP nolu bisküvilerde Malezya’nın Türkiye’den ithalatta uyguladığı gümrük vergisi % 6 oranındadır. Pazarda rakiplerimiz olan Çin, Güney Kore ve ASEAN ülkelerine % 0, Japonya’ya % 1 gümrük vergisi uygulanmaktadır. Türkiye ile Malezya arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması görüşmelerinde bisküvi ithalatına uygulanan gümrük vergilerinin de ele alınması faydalı olacaktır.
Gümrük vergisinin uygulanmadığı tarım ürünleri
Bu çalışma 4. bölümünde Malezya ile ülkemiz arasında imzalanması öngörülen STA’ya konu olabilecek, ülkemiz için potansiyel arz eden ve Malezya’nın gümrük vergisi uyguladığı ürünler ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Bunun yanı sıra, Malezya’nın tarım ve gıda ürünlerinde net ithalatçı bir ülke olması nedeniyle ülkemizin göreceli olarak ihracatının düşük olduğu ve gümrük vergilerinin uygulanmadığı sektörler de mevcut olup, etkin tanıtım faaliyetleri ile ülkemiz ürünlerinin bu pazarda söz sahibi olabileceği düşünülmektedir. Bu sektörler şunlardır:
– Zeytinyağı
– Ayçiçeği yağı
– İşlenmiş domates ürünleri
– Bakliyat
– Peynir ve peyniraltı suyu tozu
– Un
– Meyve suyu
– Sert kabuklu meyveler