Büyük çay markalarını aynı çatı altında buluşturan Mutfak Ürünleri ve Margarin Sanayicileri Derneği (MÜMSAD), her geçen gün artan bir ilgiye sahip olan bitki ve meyve çaylarına ilişkin pazar bilgilerini, tüketim alışkanlıklarını ve dengeli beslenme açısından tüketicilere verdiği mesajları paylaştı.
MÜMSAD Başkanı Metin Yurdagül ve MÜMSAD Genel Koordinatörü Ebru Akdağ’ın ev sahipliğinde düzenlenen basın toplantısına, bitki çayları hakkında bilimsel bilgiler vermek üzere Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi ve Fitoterapi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erdem Yeşilada da katıldı.
Bitki ve meyve çaylarının MÜMSAD’ın faaliyet gösterdiği kategorilerden biri olduğunu söyleyen MÜMSAD Başkanı Metin Yurdagül, bu kategorideki çalışmaları üye firmalar Doğadan, Unilever ve Martin Bauer ile birlikte organize ettiklerini ifade etti.
Bitki ve meyve çaylarına ilişkin doğru bilgileri tüketicilerle paylaşmak ve bilgi kirliliğinin önüne geçmek için bilinçlendirme kampanyaları düzenlediklerini söyleyen Metin Yurdagül, sözlerini şöyle sürdürdü: “MÜMSAD olarak ‘Güvenli Çünkü Poşetli’ sloganıyla tüketicileri doğru bilgilendirmek için çalışmalar yapıyoruz. Açıkta satılan kontrolsüz ürünlerin yarattığı riskler konusunda tüketicileri uyarıyoruz. Saygın markalar dünya standartlarındaki yatırımlarla, gıda kalite güvence sistemlerine uygun olarak bitki ve meyve çayı üretiyorlar. Poşetli bitki ve meyve çayları, hammaddelerinden kullanılan filtre kağıdına kadar % 100 doğal ürünlerdir. Tüketiciler bu ürünleri tercih ederek her poşette aynı lezzete ulaşılabilirler.”
Büyümede yeşil çay siyah çayı geçti
Birleşmiş Milletler Dünya Tarım Örgütü’nün verilerine göre Türkiye’nin kişi başına düşen 3,5 kiloluk çay tüketimiyle dünyada birinci ülke konumunda olduğunu ifade eden MÜMSAD Genel Koordinatörü Ebru Akdağ, bilinçli tüketimin artmasıyla poşetli çaya olan ilginin de artığını belirtti. Bitki ve meyve çayları kategorisiyle ilgili bilgiler veren Ebru Akdağ şunları söyledi: “Sağlıklı yaşam trendinin etkisiyle bitki ve meyve çayları yükselişe geçti. Tüketiciler hastalıklardan korunma, zinde olma, rahatlama, formda kalma ve lezzet gibi motivasyonlarla bu ürünlere yöneliyor. Dünya pazarında bitki çayları, siyah çayla rekabet ediyor. Dünyada yeşil çay, siyah çaydan daha hızlı büyüyor. Almanya’da bitki ve meyve çayları yaklaşık yüzde 75 paya sahip. Bitki ve meyve çayları Rusya’da pazarın yüzde 15’ini, Polonya’da ise yüzde 30’unu oluşturuyor.”
“Büyüme hızında dünyada öndeyiz”
Türkiye çay pazarında poşetli bitki ve meyve çayları kategorisinin payının yüzde 1 olduğunu söyleyen Akdağ sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’de çay denilince akla siyah çay gelse de, bitki ve meyve çaylarının yüksek potansiyeli dikkat çekiyor. Toplamda küçük gibi görünen yüzde 1’lik pay, aslında miktar olarak karşılaştırıldığında Avrupa ülkelerdeki tüketimin çok da altında değil. Öte yandan yüksek potansiyelin en önemli göstergelerinden biri de pazarın son 6 yılda yüzde 60 gibi etkileyici bir büyüme performansı göstermesi. 2010 yılında 560 milyon poşet olan tüketim 2016 yılında 900 milyon poşetin üzerine çıktı. Sektörün ciro büyüklüğü ise 200 milyon TL’ye yaklaşıyor.”
Yeşil çay yaygınlaşıyor
50’den fazla poşetli bitki ve meyve çayı çeşidinin yer aldığını pazarda en çok yeşil çay, ıhlamur ve adaçayı tüketiliyor. Yeşil çay büyüme performansıyla, Türkiye’de siyah çaydan sonra en çok haneye ulaşan ikinci çay çeşidi haline geldi. Yeşil çayın bitki çayları içinde yüzde 33’lük oranla kategorinin lokomotifi olduğunu belirten Ebru Akdağ, “Yeşil çay sağlıklı yaşamla bağdaştırıldığı gibi, çekici bir lezzete de sahip. Değişik çeşitleriyle farklı tüketici beklentilerine cevap vermesi ve her mevsim keyifle tüketilen bir ürün olması da yeşil çayın kategorinin lokomotifi olmasına katkıda bulunuyor. Yeşil çay giderek daha çok yaygınlaşıyor ve Türkiye yeşil çayla yeşilleniyor” dedi.
Bitki ve meyve çaylarında etkinlik ve güvenilirlik
Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi ve Fitoterapi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erdem Yeşilada bitki çaylarının geçmişinin insanlık tarihi kadar eski olduğunu belirterek şunları söyledi: “Güncel bilimsel araştırmalar günlük yaşamımızda keyif alarak içtiğimiz bitki çaylarının aynı zamanda sağlığımızın korunmasında ve bazı şikâyetlerin giderilmesinde etkili olabildiğini ortaya koyuyor. Günümüzün değişen çevre koşullarında artan toksik atık yükü göz önüne alındığında yetişen bitkileri toplayarak kullanabilmek ne derecede sağlıklı olabilir?
Manavdan aldığınız meyve ve sebzeyi özel sıvılarla iyice yıkarken, çay hazırlayacağınızı bitkileri yıkayabilmeniz mümkün değil. Çünkü kurutulan bitkilerin yıkanması halinde içindeki bileşenler kaybolur. Bu nedenle çay hazırlamak için kullanılan bitkilerin tarım ilaçları, çevresel toksinler, ağır metaller, radyasyon gibi sağlığımızı tehlikeye atacak kalıntıları taşıyıp taşımadığının mutlaka analiz edilmesi ve uluslararası sınır değerlere uygunluğunun belirlenmesi gerekiyor. Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise bitki çayı olarak kullanılacak bitkilerin sağlığı bozacak, başka hastalıklara neden olabilecek mikroplar taşıyıp taşımadığından emin olunması gerekir. Özellikle sağlıksız koşullarda kurutulan bitkilerde gelişen mantarların zararlı toksinleri olan aflatoksinler karaciğer kanserinin başlıca etkenleri olarak gösterilmektedir.”
“Her bitkinin çayı hazırlanamaz”
Bitkilerin içeriklerinin iklim ve yetiştirme koşullarına göre değişiklik gösterdiğini, bu nedenle içerisinde yararlı bileşenleri yeterince taşıyıp taşımadığının mutlaka analiz edilmesi gerektiğini vurgulayan Erdem Yeşilada sözlerini şöyle sürdürdü: “Bir başka önemli husus ise her bitkinin çayı hazırlanamaz. Bu nedenle bitki çayı hazırlanırken aroma ve lezzetinin yanı sıra etkili bileşenlerinin suda çözünebilmesi, içerisindeki bileşenlerin sıcak su içerisinde bozulmaması gibi özelliklere dikkat edilmelidir.
Özellikle karışım bitki çaylarında tekrarlanabilir etki, tat ve aroma sağlanabilmesi için eşit büyüklükte parçalanması gerekmektedir. Ancak parçalanan bitki parçaları çayın bulanık olmasına ve görüntüsünün bozulmasına yol açar. Diğer taraftan, parçalanan bitki parçalarının havanın oksijeni ile hızla bozulmasını önlemek için mutlaka korunması gerekir. Bunu önlemenin yolu ‘poşet çay’ kullanılmasıdır. Çayların içine konduğu kâğıt poşetler bir muz türü olan Musa textilis bitkisinin gövdesinden elde edilen suya dayanıklı liflerden herhangi bir kimyasal işlem uygulanmadan hazırlanmaktadır. Bu bakımdan tamamen sağlıklı ve güvenlidir. Poşet içerisine konulan parçalanmış bitki parçalarının ayrıca zarf içerisine konularak hava ve ışık ile teması kesilmesi uygun olacaktır.”