Türkiye’de et ve süt sektörünün ve bu sektörlere bağlı olan sanayinin gelişmesi için çalışmalar yapan Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (SETBİR), başta et ve süt olmak üzere gıda sektöründeki son durumu, ilk kez düzenlediği “Etten Sütten Sohbetler” toplantısında masaya yatırdı.
Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (SETBİR) tarafından düzenlenen, Yeni Arayışlar Girişimi Platformu Derneği ve Sağlıklı Gıda Platformu tarafından desteklenen “Etten Sütten Sohbetler” toplantısı, 28 Şubat 2015 tarihinde İstanbul’da Point Hotel Taksim’de yapıldı. Ekonomi Gazetecileri Derneği Başkanı Celal Toprak’ın moderatörlüğü ile gerçekleşen toplantıya, SETBİR Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Ilgaz ve SETBİR Yönetim Kurulu Üyeleri başta olmak üzere Ekonomi Gazetecileri Derneği üyeleri, sektörel dernek temsilcileri ile gıda ve sağlık konusunda ülke çapında tanınmış uzman isimler katıldı.
“Etten Sütten Sohbetler” toplantısı SETBİR Başkanı Zeki Ilgaz’ın konuşmasıyla başladı. Ilgaz SETBİR’in, süt ve et sektörünün ve bu sektörlere bağlı olan sanayinin gelişmesi hedefi ile faaliyete geçmiş bir çatı kuruluş olduğunu belirtti. 1976 yılından bu yana çalışmalarına devam eden SETBİR’in üyeleri arasında, Türkiye’de ve dünyada faaliyet gösteren 57 köklü firmadan toplam 99 üyenin yer aldığını söyledi.
Türkiye’de bulunan, hayvancılık sektöründe görev alan, ulusal ve uluslararası arenada varlık gösteren et ve süt sanayi firmaları, bu sektörlere tedarik sağlayan şirketler, et, süt ve yem üreticilerinin SETBİR üyeleri arasında bulunduğunu dile getiren Ilgaz, SETBİR’in hedeflerine ve sektördeki rolüne de değindi. Ilgaz, “Ulusal ve uluslararası düzeyde temsiliyet görevini en etkin şekilde yerine getirerek Türkiye et ve süt sektörünün sesi olmak, uluslararası arenada Türkiye et ve süt sektörünün doğru ve etkin tanıtımını yapmak, et ve süt regülasyonları başta olmak üzere ilgili gıda mevzuatı hakkında üyelerimizi ve sektörü proaktif şekilde bilgilendirmek, mevzuat çalışmalarında sektörün görüşünü oluşturarak çalışmalara yansıtmak, Türkiye ve dünya et ve süt sektörünün pazar bilgilerini ve eğilimleri takip ederek, öngörülerde bulunmak SETBİR’in çalışmaları ve hedefleri içerisinde yer almaktadır.” şeklinde konuştu.
SETBİR’in AB projelerine verdiği katkıyı da anlatan Ilgaz, “Ulusal ve uluslararası projelerde yer alarak, sanayide üretim teknolojileri ve işleme kolaylıklarını geliştirmek ve yeni teknolojileri tanıtmak için hizmet veriyoruz. Her yıl projelerine yenisini ekleyen SETBİR’in şu an 7. Çerçeve Programı kapsamında yürütmekte olduğu 7 adet AB projesi bulunuyor. Bu projelerde SETBİR üyesi firmalar da proje ortağı olarak yer alabiliyor” dedi. Ilgaz ayrıca, SETBİR’in bilimsel konularda destek aldığı ve görüşlerine başvurduğu, ülkenin çeşitli üniversitelerinde görev yapan et ve süt alanlarında uzmanlaşmış öğretim görevlilerinden oluşan bir Bilim Kurulu’nun da bulunduğunu aktardı.
Türkiye’deki et ve süt sektöründe son durum ve çarpıcı rakamlar
“Etten Sütten Sohbetler” toplantısında konuşan SETBİR Başkanı Zeki Ilgaz, et ve süt sektörlerine ilişkin son rakamları paylaşarak Türkiye’nin dünyadaki yerini anlattı. Çiğ süt üretiminin dünyada 792 milyon ton, AB ülkelerinde 160 milyon ton olduğunu belirten Ilgaz, bu rakamın TÜİK verilerine göre Türkiye’de 18,5 milyon ton olduğunu söyledi. Ilgaz, çiğ süt üretiminde Türkiye’nin dünyada 8. sırada yer aldığını belirtti. Türkiye’de en çok süt üretiminin yapıldığı iller arasında ise İzmir, Konya, Balıkesir, Sivas, Erzurum, Kars’ın ön plana çıktığının altını çizdi.
Ilgaz, kırmızı et üretiminde ise durumun dünyada 96,4 milyon ton olduğunu, domuz eti dâhil edildiğinde bu rakamın 203 milyon tona ulaştığını vurguladı. AB ülkelerindeki kırmızı et üretimi 8,4 milyon ton iken Türkiye’deki üretimin ise 1 milyon ton olduğunu ifade etti.
Ilgaz, tüketim tarafında elde edilen verileri de paylaştı. Dünyada kişi başı süt ve süt ürünleri tüketiminin süt eşdeğeri olarak yıllık ortalama 109,4 kg olduğunu belirten Ilgaz, gelişmiş ülkelerdeki tüketimin kişi başına 232 kg, gelişmekte olan ülkelerde ise kişi başına 77,7 kg olduğunu vurguladı. Ilgaz’ın verdiği bilgilere göre Türkiye süt ve süt ürünleri tüketimi süt eşdeğeri olarak kişi başına yıllık 140 kg’dır.
Dünyadaki kişi başı et tüketiminin ise yılda ortalama 42,8 kg olduğunu belirten Ilgaz, gelişmiş ülkelerde kişi başı 75,5 kg, gelişmekte olan ülkelerde ise kişi başı 33,8 kg olduğunu söyledi. Türkiye’de ise toplam kişi başı et tüketiminin yıllık ortalama 38 kg civarında (5-6 kg balık, 12-13 kg kırmızı et ve 19-20 kg beyaz et) olduğunu ifade etti.
Çiğ süt üretim değerleri konusunda da bilgi veren Ilgaz, IDF 2013 Dünya Süt Zirvesi Raporu’na göre çiğ süt üretim değerinin dünyada 183,5 milyar dolar, Türkiye’de ise 4,3 milyar dolar olduğunu söyledi. Türkiye hayvansal üretim değerinin ise TEPGE Kırmızı Et Durum ve Tahmin 2014 raporuna göre toplam 98,1 milyar TL olarak göründüğünü dile getirdi. Ilgaz bu rakamın, 2012 yılında toplam 112,8 milyar TL olarak tespit edildiğini de belirtti. Süt ve kırmızı et sektörlerinde dış ticaret dengesindeki tablo ise şöyle;
Ilgaz toplantıda, et ve süt sektörlerindeki onaylı işletme sayıları ve istihdam rakamlarını da aktardı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre Türkiye’de et ve süt sektörlerinde faaliyette bulunan toplam onaylı 3,268 işletme bulunduğunu vurgulayan Ilgaz, bunların 1,763’ünün süt işletmesi, 1282’sinin et parçalama ve işleme tesisi, 165’inin kırmızı et kesimhanesi, 58’inin de beyaz et kesimhanesi olduğunu belirtti. Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu’nun verilerine göre ise et ve süt sektörlerinde çalışan sayısının toplam 72,259 olduğunun altını çizen Ilgaz, bunların 38,464’nün et ürünlerinin imalatında, 33,795’inin de süt ürünleri imalatında çalıştıklarını anlattı.
SETBİR’in 2023 hedefine yönelik önerileri
Toplantıda, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın 2023 yılı hedeflerini aktaran SETBİR Başkanı Ilgaz, “Bakanlık, nüfusunu yeterli, kaliteli ve güvenilir gıda ile besleyen, tarım ürünlerinde net ihracatçı konumunu daha da geliştiren, rekabet gücünü artırmış, dünyada ve bölgesinde tarım alanında söz sahibi bir Türkiye görmeyi hedeflemektedir” dedi. Ilgaz bu hedefler doğrultusunda Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın, tarım hâsılasını 150 milyar dolara, gıda ve tarımsal ürün ihracatını ise 60 milyar dolara çıkarmayı amaçladığını belirtti.
SETBİR Başkanı Zeki Ilgaz, belirlenen hedeflerin önünde yer alan engelleri de aktardı. Ilgaz bu engelleri, dünya fiyatlarında kaliteli ham maddeye kesintisiz ulaşım, Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin yetersizliği, kayıt dışılık, katma değeri yüksek işlenmiş gıda ürünlerinin ticaretteki düşük payı, gıda/beslenme konusunda bilimsel makale ve araştırma eksikliği ve pazar çeşitliliği şeklinde sıraladı.
Sektörün sorunlarına da değinen Ilgaz, SETBİR’in mücadele alanlarının kayıt ve kontrol dışı üretim ve ticaret, öngörülebilir arz ve talep, tüketicinin gıda, beslenme ve sağlık konularında doğru bilgilendirilmesi olduğunu anlattı. SETBİR Başkanı Ilgaz, konuşmasının ardından katılımcılardan gelen soruları yanıtladı. Başta et ve süt olmak üzere gıda sektörünü ileriye taşıyacak bir sinerji oluşturmak amacıyla düzenlenen “Etten Sütten Sohbetler” önümüzdeki dönemlerde de farklı illerde devam edecek.
