İklim değişikliği ve çevre konusunda sistem düşüncesi yöntemini odağına alan ve “Dünya İklimi” adlı simülasyon oyununu araç olarak kullanan eğitim, Eylül ayı sonunda İstanbul’daki Darüşşafaka Ortaokulu’nda sekizinci sınıf öğrencilerinin katılımı ile Türkiye’de ilk defa uygulamaya geçiriliyor.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Hızlandırma Laboratuvarının (Accelerator Lab Turkey) desteklediği yeni girişimin uygulama partnerleri olan Sistem Düşüncesi Derneği, Darüşşafaka Eğitim Kurumları ve Boğaziçi Üniversitesi, Türkiye’de ilk defa iklim eylemi için öğrencilere iklim sisteminin yapısını ve işleyişini anlayabilecekleri bir öğrenme deneyimi ve politika geliştirmede karar alıcı pozisyonunda yer alabilecekleri bir simülasyon ortamı sunacak.
Bu girişimin amacı, çevre eğitimi yolu ile iklim değişikliğini de içeren küresel sorunlar konusunda farkındalık yaratmak ve çözüm önerileri sunmak. Girişim, iklim sorununun aynı zamanda bir eşitsizlik sorunu olduğunu ve sürdürülebilir çözümlere ancak bütüncül bir bakış açısı ile ulaşılabileceğini göstermeyi hedefliyor.
Sistem düşüncesi dünyanın nasıl işlediğini anlamada yeni bir dil sunuyor
Hızlandırma Laboratuvarının girişimi, bu yılın başlarında UNDP Sosyal İnovasyon Destek Programı kapsamında ödüllendirilip pilot uygulama olarak seçilen iklim değişikliğine yönelik karar alma simülasyonu ile sistem düşüncesi yöntemini eğitime uyarlayarak geleceğe ışık tutacak ve daha önce denenmemiş bir eğitim modülü ortaya çıkaracak.
Dünyanın nasıl işlediğini anlamada yeni bir dil sunan sistem düşüncesi, bütünün parçalarını, bütünü ve ilişkiler ağını eş zamanlı görmeyi sağlıyor. Sistem düşüncesi ayrıca, olayların zamanla nasıl bir örüntü oluşturduğunu sorgulayarak, değişimi yaratan yapıyı ortaya çıkarmaya çalışıyor. Böylece yapay alan ayrımları yerine bütünsel bir bakış açısının oluşmasını destekliyor.
“Sistem düşüncesi, iklim sisteminin ve iklim krizinin anlaşılması ve eyleme geçilmesi için olmazsa olmaz bir araç” diyen UNDP Türkiye Hızlandırma Laboratuvarı Keşif Yöneticisi Gökçe Tuna, “Bu aracın ana akımlaşmasının önündeki engelleri aşmak için yapılması gereken de bu yaklaşımın genç yaşta geliştirilmesi. Bu nedenle sistem düşüncesi ile iklim ve çevre eğitiminin örgün eğitimin bir parçası olmasını desteklemek istiyoruz” diye konuştu.
Darüşşafaka Ortaokulu’nda verilecek ilk eğitim, Eylül ayı sonunda okul sonrası bir etkinlik olarak başlayacak ve Aralık ayına kadar devam edecek. Girişim, iklim değişikliği alanında bir eğitim programına dönüştürüldükten sonra çıktılar eğitimciler ve eğitim araştırmacıları ile paylaşılacak.
“Geçen yıl Sistem Düşüncesi Derneği rehberliğinde tohumlarını attığımız sistem düşüncesi eğitiminin okulumuzda yaygınlaşmasını ve farklı disiplinlerde uygulanmasını sağlamayı istiyoruz” diyen Darüşşafaka Eğitim Kurumları Ar-Ge Koordinatörü Meltem Ceylan Alibeyoğlu, “Ortaklarımızla beraber iklim değişikliği konusundaki bu çalışmamızı uzun vadede tüm ülkeye yaymayı hedefliyoruz” diye konuştu.
“’Dünya İklimi’ oyununu oynanacak”
Üç aşamalı eğitimin ilk aşamasında, sistem düşüncesi araçları kullanılarak nüfus, göç, ekonomi ve sera gazı salımlarının dünya genelinde ve ülke özelinde büyüklükleri, değişimleri ve ilişkileri irdelenecek.
İkinci aşamada öğrenciler Climate Interactive tarafından geliştirilen, Sistem Düşüncesi Derneği ve Change for Climate işbirliğinde Türkçeye uyarlanan “Dünya İklimi” oyununu oynayacak. Oyun, uluslararası iklim müzakerecisi rolü oynamaya dayanıyor.
Girişimin üçüncü ve son aşamasında, iklim değişikliği ile ilgili kapsamlı bir eğitim verilecek, sorunlar Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları çerçevesinde analiz edilecek. Sistem düşüncesi araçlarının kullanılacağı bu çözümleme aşamasındaki amaç, sorunu üreten yapının görülmesi.
“İklim değişikliği sorunu yalnızca bir çevre sorunu değil ve bu yalıtılmış yaklaşımla bu sorunu çözmek mümkün değil” diyen Sistem Düşüncesi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Emre Göktepe, “Sürdürülebilir toplumlara dönüşüm için, uzun erimde, politikaları belirleyen yöneticiler kadar birey ve grupların da sistem düşünürü olmaları bir zorunluluk” şeklinde konuştu.
“Çalışmanın eğitim alanında veriye dayalı karar alma süreçlerine örnek teşkil edeceğini düşünüyoruz”
Boğaziçi Üniversitesi’nden Öğretim Üyesi Dr. Gaye Defne Ceyhan MacLellan ise “Bu girişim ile ortaokul öğrencilerinin sistem düşüncesi yaklaşımı yoluyla iklim değişikliğinin karmaşık yapısını anlamalarını, Dünya İklimi oyunu ile ekonomik, sosyal, politik boyutlarını değerlendirebilecekleri bir simülasyon ortamı kurulmasını hedefliyoruz. Çalışmanın eğitim alanında veriye dayalı karar alma süreçlerine örnek teşkil edeceğini düşünüyoruz” dedi.
Dünya liderlerinin 2015 yılında kabul ettiği Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının yerine getirilmesi için son dokuz yıla girilirken, amaçlar arasında yer alan iklim eylemini eğitim sistemlerine entegre etmek, sürdürülebilir kalkınma için kritik adımlardan biri. İklim değişikliğinin nedenlerini, farklı etkenler arasındaki etkileşimleri ve bunların etkilerini anlamak, çağımızın en büyük sorunlarından biri olan iklim krizini çözmek için bütüncül bir bakış açısı geliştirmenin temelini oluşturuyor.