Artan harcanabilir gelir, artan marka duyarlılığı ve gelişen perakende dağıtımı gibi faktörler Vietnam’da gıda ve içecek harcamalarının kompozisyonunu değiştirmeye başladı. Artık daha çeşitli gıdalar tüketen Vietnamlı tüketiciler Batı tarzı ve paketlenmiş gıdalara daha fazla ilgi gösteriyor.
Uzman Koray Ali KONCA
Uzman Yardımcısı Mustafa YILMAZ
TC Ekonomi Bakanlığı, İhracat Bilgi Platformu
Ülke Masaları II Dairesi
Vietnam 88,7 milyon kişi ile dünyanın en çok nüfusa sahip 13. ülkesidir. 1986 yılında uygulamaya konulan “doi moi” politikasıyla birlikte Vietnam ekonomisi dünyaya açılmış ve özel şirketlerin faaliyet göstermesine izin verilmiştir. 2007 yılında da Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olan Vietnam’da 1986’da başlayan ekonomik değişim daha da hızlanmıştır. Sanayi sektörü toplam faktör maliyetlerine göre hesaplanan GSYİH içinde % 40,6 paya sahiptir. Tarım ve hizmetler sektörlerinin payları sırasıyla % 21,6 ve % 37,7’dir.
1990’lı yıllar boyunca yılda ortalama % 7 büyüyen Vietnam ekonomisinin büyüme hızı 2000’li yıllarda yavaşlamıştır. Ekonomik büyümenin en önemli itici gücü artık ekonomik verimliliklerini yavaş yavaş kaybetmeye başlayan ve ekonominin % 40’ını oluşturan devletin sahip olduğu şirketlerdir. Hükümet büyümeyi tekrar hızlandırabilmek adına kamu harcamalarında önemli bir artışa gitmiştir. Sağlanan devlet yardımları özellikle ihracatçılarla küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik olmuştur. Kamu harcamalarının artışı enflasyonda ani artışa yol açmış ve bu durum zaten zayıf olan taleple birleşince 2012 yılında reel büyüme son on yılın en düşük düzeyinde gerçekleşerek % 5 olmuştur.
Türkiye Vietnam dış ticareti
Türkiye ile Vietnam arasındaki ikili ticarete baktığımızda 2009 yılı hariç her yıl Türkiye aleyhinde daha da kötü seyrettiği görülmektedir. Ülkemizin Vietnam’a ihracatı en yüksek değerine 2009 yılında ulaşmış, bu yılın ardından azalmaya başlamıştır. Ancak, 2013 yılının ilk 9 ayına baktığımızda ihracatımızın bir önceki yılın ilk 9 ayına göre yaklaşık olarak % 17 arttığı görülmektedir. Ülkemizin Vietnam’dan ithalatına bakacak olursak 2003 yılından bu yana her sene istisnasız bir şekilde arttığı görülmektedir. 2003 yılında 54,7 milyon dolar olan ithalatımız 2012 yılında 22 katına ulaşarak 1,2 milyar dolara yükselmiştir. İthalat ve ihracatta böylesi bir yapının sonucu olarak Vietnam ile ticaretimizde açığımız 2012 yılı itibarı ile 1,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Vietnam ile ülkemizin dış ticaretinde ihracatımızın artmayışının ardında yatan en önemli etken ihracat portföyünün çeşitliğinin artmaması olarak gözükmektedir. Ülkemizin Vietnam’a ihracatına baktığımızda ihraç edilen ürünlerin değişmediği, hatta önde gelen ihraç kalemlerimizin zaman içerisinde azaldığı ya da artmadığı görülmektedir. Örneğin, 2008 yılında 30 milyon dolara ulaşan kanatlı etleri ihracatımız 2012 yılında 7 milyon dolara kadar gerilemiş, 2013 yılının ilk 9 ayında ise sadece 994 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. Halbuki Vietnam’ın ihracatı yıldan yıla artmakta ve giderek zenginleşen Vietnamlı tüketicilerin Batılı ürünlere olan talebi artmaktadır. İhracatçılarımızın Vietnam pazarına yönelik çalışmalarını ve çabalarını arttırmaları ülkemizin sürekli büyüyen bu pazardan alacağı payı artıracaktır. Ülkemizin Vietnam’a ihraç ettiği tarım ürünlerinin sıralaması ve içeriği yıldan yıla değişiklik göstermektedir. Bu durum da doğal olarak tarım ihracatımızın inişli- çıkışlı bir grafik izlemesine yol açmaktadır. Uzun yıllardır Vietnam’a ihracatımızda ilk sırada yer alan kümes hayvanları eti ihracatımız, tavukçuluk sektöründe yaşanan finansal sıkıntılara bağlı olarak giderek azalmıştır. Örneğin 2008 yılında sadece kanatlı eti ihracatımız 30 milyon dolar iken 2012 yılında toplam tarım ve gıda ürünleri ihracatımız 26 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bunun yanında sevindirici bir gelişme olarak defne yaprağı ihracatımızın hızlı bir şekilde artışı kanatlı eti ihracatındaki azalmanın bir kısmını karşılamaktadır.
Pazar araştırmasının Ho Chi Minh City şehrinde gerçekleştirilmesinin sebebi hem ülkenin ticaret merkezi olması hem de en çok nüfusa sahip şehir olmasıdır. Bu bağlamda, pazar araştırmasına konu olan perakende sektörü ile ilgili olarak Ho Chi Minh City’de Vietnam perakende sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticileri ile yapılan görüşmelerde Vietnam pazarında tüketici tercihleri, Türkiye açısından ihracatta öne çıkabilecek ürünler ve bu ürünlerin dağıtımı gibi konular hakkında görüşülmüştür. Araştırmada Türk menşeli ürünlerin Vietnam’da nasıl daha çok satılabileceği üzerine fikir alış verişinde bulunulmuştur.
Vietnam gıda pazarı
Son 20 yılda hızlı bir şekilde büyüyen Vietnam’ın tarım ve gıda ürünleri ithalatı da hızlı bir şekilde artmıştır ve artmaktadır. Ülkede batı tarzı yaşam tarzının egemen olması, artan tüketici geliri, sağlıklı gıdalara karşı artan ilgi gibi faktörler Vietnam’ın gıda ithalatını da eklemiş olup tarım ve gıda ürünlerinin Vietnam’ın toplam ithalatı içerisindeki ağırlığının artmasına yol açmıştır.
Vietnam perakende sektörünün en önemli bölümünü oluşturan gıda, içecek ve tütün satışlarının ülkede gelirin artmasına bağlı olarak toplam harcamalar içerisindeki payının 2012 yılında % 43,5 iken 2017 yılında % 40,9’a düşmesi beklenmektedir. Ancak bu durum gıda, içecek ve tütün harcamalarının azalacağı anlamına gelmemelidir. Bu durumun sebebi gıda, içecek ve tütün harcamalarının artış hızının gelirdeki artıştan daha yavaş olacağı olarak yorumlanmalıdır.
Artan harcanabilir gelir, artan marka duyarlılığı ve gelişen perakende dağıtımı gibi faktörler Vietnam’da gıda ve içecek harcamalarının kompozisyonunu da değiştirmektedir. Artık daha çeşitli gıdalar tüketen Vietnamlı tüketiciler Batı tarzı ve paketlenmiş gıdalara daha fazla ilgi göstermektedirler.
Ülkede artan refahın etkisiyle birlikte et tüketimi artmaktadır ancak et tüketimi halen düşük bir seviyededir. Süt tüketimi de giderek artmaktadır ve artan talebin tamamı ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Zengin nüfusun artışı da Batılı tarzı ürünlerin talebini artırmıştır. Bu duruma ülkede yaşayan yabancıların ve turistlerin artan sayısı da katkıda bulunmaktadır.
Ülkede genç nüfus Batılı ürünleri tüketmeye oldukça heveslidir. Şehirlerde yaşayan ve yemek hazırlamaya yeterli vakti olmayan profesyonel nüfusun varlığı modern ve zaman kazandırıcı gıdalara olan talebin artmasına yol açmaktadır.
Ülkede iş ortamının halen yeteri kadar iyi olmamasına karşın Vietnam gıda sektöründe yabancı yatırımları çekmeye devam etmektedir. 2011 yılının sonlarında Nestlé İsviçre Don Nai şehrinde 16 milyon dolar değerinde bir gıda işleme tesisi yatırımı gerçekleştirmiştir. Nestlé’nin ülkede gıda içecek, hazır gıda ve işlenmiş süt ürünleri üretimine yönelik faaliyet gösteren beş adet fabrikası bulunmaktadır.
Ülkemizin Vietnam’a ihracatında potansiyel teşkil eden gıda ürünleri
Peynir
Peynir gerek ekonomik gerekse de kültürel nedenlerle Vietnam piyasasında popüler bir süt ürünü değildir. Peynir hane halkı ortalama gelirinin çok yüksek olmadığı Vietnam’da pahalı bir ürün olarak görülmektedir. Vietnam yemeklerinde de pek kullanılmayan peynir daha çok Batılı tarzda beslenen tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. Sonuç olarak peynire Vietnam’da giriş aşamasında olan bir ürün olarak bakmak yerinde olacaktır.
2012 yılında peynir satışlarının değeri 2011 yılıyla paralel olarak % 20 artış göstermiştir. Ancak peynir satışları çok yüksek olmadığından bu artış yüzdesi yüksek görünmektedir. Yine de 2007 yılı ile kıyaslandığında peynir satışları 2007 yılının iki katından daha fazladır. Vietnamlı tüketicilerin Batılı yemek tarzına alışmalarıyla birlikte peynir tüketiminin daha da artacağı tahmin edilmektedir.
2012 yılında satışı en çok artan peynir türü yumuşak peynir olmuştur. Bu artış perakende satıştan daha çok Batılı tarzda hizmet veren yemek zincirleri sayesinde olmuştur. Dominos Pizza, Pizza Hut, Subway gibi uluslararası gıda zincirlerinin ülkede faaliyete başlamış olması yumuşak peynire olan talebin güçlenmesine yol açmıştır.
Ülkedeki enflasyon oranının yüksekliğiyle alakalı olarak peynir fiyatları da 2012 yılında artış göstermiştir. Ülkeye peynir yurtdışından ithal edildiği için döviz kurlarındaki değişimler de peynir fiyatlarını etkilemektedir.
Karıştırılmış (sıvılaştırılmış ya da dip sos) sürülebilir peynir çeşitleri arasında en çok tercih edilen peynir türüdür. Bunun ardında yatan sebep Vietnam’ın uzun yıllar Fransız Kolonisi altında yaşamasıdır. Karıştırılmış (sıvılaştırılmış ya da dip sos) Vietnam bagetleriyle yenmektedir.
Sürülmeyen peynirler arasında en popüleri dilimlenmiş peynirdir. Dilimlenmiş peynir sandviçlerde kullanılmaktadır. Krem peynir işlenmemiş peynir kategorisinde en yüksek paya (% 19) sahiptir. Bu kategoride krem peyniri kamamber peyniri (% 17) ve parmesan (% 14) peyniri takip etmektedir. Bu tür işlenmemiş peynirler Vietnamlıların damak zevkine daha uygun olup yemeklerde de kullanılmaktadır. Bunun ardında yatan sebep de Vietnam’ın koloniyal geçmişinde yatmaktadır.
Vietnam peynir piyasasında pazar lideri toplam satış değeri üzerinden % 70 pay ile Unibel SA’dır. Ülkemizde de satılan La Vache Qui Rit markası şirketin ana markası olup Vietnam’a ilk giren markalardandır. Vietnamlı tüketicilerin peynirde maceracı olmaktan uzak bir şekilde yeni tatlara temkinli yaklaşmalarına karşılık La Vache Qui Rit markası pazara ilk giren olmanın avantajını kullanmaktadır.
Lactalis firması Président markası ile pazara başarılı bir giriş yaparak Pazar payını en hızlı arttıran firma olmuştur. Président markasının sadece Hoang Lan Co. Tarafından gerçekleştirilmektedir. Distribütör firma bu ürünün tüketicilere çok iyi bir şekilde ulaşmasını sağlamıştır. Bu durum da Vietnam gibi pazara yabancı olunan ülkelerde başarılı bir dağıtıcının önemini ortaya koymaktadır. Président markası büyük süpermarketlerin neredeyse tamamında ve diğer perakende zincirlerinde bulunmaktadır.
Uluslararası markaların domine ettiği Vietnam peynir pazarında tek yerli oyuncu Vietnam Süt Ürünleri firmasıdır. Ana markası Vinamilk olan şirket La Vache Qui Rit ve Président gibi markaların rekabeti karşısında oldukça zorlanmakta olup pazardaki payı % 5’lere kadar gerilemiştir.
2012- 17 yılları arasında yıllık ortalama olarak % 11 oranında artacağı tahmin edilmektedir. Önümüzdeki dönemde Batılı yaşam tarzının ülkede daha da hakim olmasıyla birlikte Vietnamlı tüketicilerin peynire alışkanlıklarının da artacağı, piyasanın yavaş yavaş doygunluğa ulaşacağı düşünülmektedir. En önemli tüketici grubu sütü ürünlerini daha çok tüketen gençler olacaktır.
Önümüzdeki dönem en önemli artışı paketlenmiş sert peynirin yapması beklenmekte olup artışın sebebi Batılı tarzı yemeklerin özellikle de pizza ve makarnanın satışlarının artacak olmasıdır.
Önümüzdeki dönemde peynir fiyatlarının uluslararası piyasalarda üretimde kullanılan girdilerin fiyatlarının artacak olması, ülkenin para birimi Dong’un dalgalı bir seyir izleyecek olması ve ülkedeki üreticilerin küçük ölçekte çalışmaları gibi faktörlere bağlı olarak artacağı beklenmektedir. Peynir satışlarında hedef kitle orta ve üst gelir grubu olduğu için birim fiyatlarda yaşanacak artışın satışlar üzerinde önemli bir etkisinin olmayacağı görüşü hakimdir.
Gerek piyasasının gerekse de çeşitlerinin artacak olması nedeniyle peynirde önümüzdeki dönemde rekabetin daha da artacağı âşikardır. Buna bağlı olarak firmaların reklam ve tanıtımlara ağırlık vererek marka tanınırlığını ve rekabet gücünü arttırmaya yönelecekleri düşünülmektedir.
Vietnam’ın ithal ettiği peynir miktarına bakılacak olursa son on yılda hızlı bir biçimde artmıştır. Bunun ardında yatan sebep yukarıda da bahsedildiği üzere ülkede gerek toplam gerekse de kişi başına düşen gelirdeki artış ve Batılı tarzda yaşam stilinin giderek popüler hale gelmesidir. 2003 yılında Vietnam’ın toplam peynir ithalatı yaklaşık olarak 5,4 milyon dolar iken 2011 yılında yaklaşık olarak 29 milyon dolara ulaşmıştır. Bu rakamlar neredeyse 4 buçuk kat bir artış anlamına gelmektedir. 2012 yılına ait ve Vietnam ile ikili ticaret gerçekleştiren diğer ülkelerden elde edilen rakamlara göre ise Vietnam’ın peynir ithalatı 17,9 milyon dolardır. Özellikle Vietnam’ın Dünya Ticaret Örgütü üyesi olduğu 2007 yılından itibaren Vietnam’ın peynir ithalatı çok büyük bir artış yaşamıştır. Vietnam’ın peynir ithalatı içinde diğer peynirlerin (gravyer, parmesan, rokfor, tulum, çedar, kaşkaval vs.) payı 2011 yılı itibarı ile % 90’dır.
Vietnam’ın peynir ithalatının ülkelere göre dağılımına bakıldığında ilk sırada Polonya gelmektedir. Vietnam’ın ithal ettiği peynirin %44,9’u Polonya menşeli ürünlerden oluşmaktadır. Trademap verilerinde Vietnam’ın açıkladığı rakamlarda ilk sırada Polonya gözükmekle birlikte, Polonya’nın rakamlarına göre Polonya’nın Vietnam’a ihracatı 2011 yılı için sadece 6,3 milyon dolar olarak gözükmektedir. Aradaki farkın sebebi büyük bir ihtimalle başka ülkelere ihraç edilmiş olan Polonya menşeli ürünlerin daha sonra o ülkelerden Vietnam’a tekrar ihraç edilmesidir.
Bisküvi
Bisküvi grubunda 2012 yılında en hızlı büyüyen segment baharatlı bisküviler ve krakerlerdir ancak tatlı bisküviler toplam satışlarda % 90, toplam satış değerinde de % 80 pay ile en baskın segmenttir. 2012 yılında tatlı bisküvilerde sade bisküviler % 11 hacim % 17 de değer artışıyla iyi bir yıl geçirmiştir. Sade bisküvilerin tercih edilmesinin ardında yatan sebepler tüketicilerin daha az şeker tüketmek istemeleri ve bu bisküvilerin fiyatlarının daha düşük olmasıdır. Tatlı bisküviler grubunda ikinci sırada ise sandviç bisküviler yer almaktadır. Çikolata kaplı bisküviler, kurabiyeler ve dolgulu bisküviler ise tatlı bisküviler satışları içerisinde % 18’lik bir paya sahiptir.
Bisküvi pazarında ortalama birim fiyatı 2010 yılında yüksek enflasyonla ve tüketicilerin daha pahalı ürünleri tercih etmeye başlamasıyla birlikte artış göstermiştir. Bu fiyat artış eğilimi 2011 yılında en yüksek noktasına (% 10) ulaşmış, ardından 2012 yılında biraz zayıflayarak % 7’ye gerilemiştir. Ülke ekonomisinin daha stabil hale gelmesi, tüketicilerin ürünleri daha iyi tanıması ve fiyat aralıklarını daha iyi bilmeleri gibi etkenler 2012 yılındaki fiyat artışlarının bir önceki yıla göre daha ılımlı olmasını sağlamıştır. Artan sağlık duyarlılığına rağmen şekersiz veya diyet bisküvilere olan talep tüketicilerin bu ürünleri tatsız bulmalarından ötürü düşük düzeydedir. Eğer şeker alımı azaltmak isteniyorsa doğrudan şekerli ürün tüketimi kesilmekte diyet ya da şekersiz ürünlere yönelim olmamaktadır. Şekersiz ya da diyet bisküviler yurtdışından geldiği için fiyatları oldukça yüksek olup bu husus da talebi etkileyen bir unsur olarak öne çıkmaktadır.
Kinh Do 2012 yılında % 37 ile bisküvi pazarında lider konumundadır. Şirket baharatlı bisküvi ve krakerlerde ve tatlı bisküvilerde sırasıyla pazarda % 50 ve % 34 pay ile oldukça güçlü konumdadır. Firma marka inşasına ve reklama iyi bir şekilde yatırım yapmakta ve bunun karşılığını da almaktadır. Ayrıca hükümetin yürütmekte olduğu “Vietnamlı tüketiciler Vietnam malı kullanır” kampanyası da yerli bir firma olan Kinh Do satışları üzerinde olumlu bir etkiye yol açmıştır.
Kinh Do 2012 yılında da satış gelirlerini de % 26 ile en çok artıran şirket olmuştur. Kraft ve Bien Hoa adlı şirketler de satış gelirlerini sırasıyla % 23 ve % 21 artırmışlardır. Bu üç firma da reklam ve promosyonları gerçekleştirilmek için gerekli sermaye ve kapasiteye sahiptirler.
Vietnam bisküvi piyasası lüks (pahalı), standart ve hesaplı olmak üzere üç kategoriye ayrılmıştır. Ancak Vietnamlı tüketicilerin fiyat değişimlerine aşırı hassas olmaları sonucunda hesaplı ürünler ile lüks ürünler arasındaki fiyat farkı çok belirgin değildir. yerel firmalar genellikle standart ürünlerde rekabet etmekte, yerel tüketicilerin isteklerini daha iyi anlama ve yerel üretim maliyetlerinin düşüklüğünden yararlanmaktadırlar. Uluslararası firmalar da genellikle lüks (pahalı) olarak adlandırılabilecek ürünlerde rekabet etmektedir.
Önümüzdeki dönemde pahalı ve lüks ürünlerin satışlarında, özellikle sağlıklı ürünlerin, önemli bir artış görüleceği tahmin edilmektedir. Yüksek gelirli tüketicilerin özellikle uluslararası firmalar tarafından Vietnam’a getirilen yeni lüks ürünleri sağlık sebepleriyle daha çok tercih edeceklerdir. Ancak yine de Vietnam bisküvi piyasası standart ve ekonomik ürünler tarafından domine edilecektir. Vietnam’daki bisküvi satışlarının değerinin 2012-17 yılları arasında sabit fiyatlarla yıllık bileşik büyüme oranının % 7 olacağı beklenmekte olup geçtiğimiz 5 yıllık dönemden daha yavaş bir büyüme hızı öngörülmektedir.
Baharatlı bisküvi ve kraker satışları önümüzdeki dönemde de hızlı bir şekilde artmaya devam edecektir. Bu artışın ardında yatan sebep baharatlı bisküvi ve krakerlerin diğer bisküvilere nazaran daha az şeker içermesi ve tüketiciler tarafından daha sağlıklı olarak algılanmasıdır.
Bisküvi alanında 2010 yılından itibaren başlayan daha pahalı, markalı ürünlere yönelim 2012 yılında da devam etmiştir. Bu durum hem insanların daha iyi ürünler tüketmek istemesi hem de ülkede hijyene verilen önemin giderek artmasıyla alakalı bir durumdur. Yerel medyanın gıda zehirlenmelerine ilişkin haberlere her geçen gün daha fazla yer vermesi Vietnamlı tüketicilerin bilinçlenmesine ve gıda ürünleri seçiminde daha dikkatli davranmalarına yol açmaktadır. Böylece daha sağlıklı olduğu düşünülen gıda ürünlerine daha çok para verilmektedir.
Vietnam’da bisküvi satışlarının değeri 2012 yılında % 18 artmıştır. 2011 yılında daha çok artış gerçekleşirken 2012 yılındaki artışın 2011 yılından daha düşük olması fiyat artışlarının daha sınırlı bir düzeyde kalmasıdır. Satış hacmine bakılacak olursa, 2012 yılındaki artış oranı 2011 yılına göre biraz daha yüksek olmuştur. Bisküviler ofislerde hızlı bir şekilde tüketilmekte, evlerde misafirlere ikram edilmekte ve özel markalı pahalı bisküviler de özel günlerde hediye olarak verilmektedir.
Baharatlı bisküvi ve kraker satışları gerek hacim artışı gerekse de satış değeri artışı olarak tatlı bisküvileri geçmiştir. Şeker tüketimini düşük düzeyde tutmak isteyen tüketiciler bu tür ürünleri daha çok tercih etmektedir. Baharatlı bisküvi ve kraker satışlarının daha hızlı artmasına rağmen bisküvi piyasasında hala tatlı bisküvi satışları (% 90) baskındır.
Vietnam’ın ülkelere göre bisküvi ithalatına bakılacak olursa ilk sıralarda ASEAN (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) ülkelerinin yer aldığı görülmektedir. Bunun ardında yatan sebep bu ülkeler ile olan coğrafi ve tarihi yakınlık ile gümrük birliği dolayısıyla bu ülkelere diğer ülkelere nazaran daha düşük gümrük vergisi uygulanmasıdır. Vietnam’da bisküvi fiyatları ürünün ithal olup olmadığı, içerdiği malzeme ve nerede satıldığı ile ilgili olarak değişim göstermektedir.
Sebze ve meyve suları
Vietnam’da sağlıklı yaşam trendine bağlı olarak sebze/ meyve suyu tüketimi son yıllarda önemli miktarda artmıştır. Vietnamlı tüketiciler sebze/meyve suyu içmenin günlük vitamin ihtiyaçlarını karşılayacağına inanmaktadırlar. Özellikle sebze ve meyveyi yemeyi sevmeyen genç tüketiciler günlük diyetlerinde her geçen gün daha fazla sebze/meyve suyu tüketmektedirler. Ancak 2012 yılı itibarı ile meyve suyu piyasası doyuma ulaşmış durumda olup sebze/meyve suyunda perakendecilere yapılan satışlarının artış hızı önceki yıllara göre azalarak % 22 olarak gerçekleşmiştir. böylece Vietnam’da sebze/meyve suları satışlarının toplam değeri 3 trilyon Dong’a (yaklaşık olarak 300 milyon lira) ulaşmıştır.
% 100 meyve suları perakendecilere yapılan satışlarda % 35 ile en hızlı büyüyen kategori olmuştur. % 100 meyve suları aynı zamanda en pahalı kategoridir. Diğer meyve suları ve nektara göre daha pahalı olmasına rağmen % 100 meyve suları tüketicilere daha sağlıklı geldiğinden ötürü toplam sebze/meyve suları içindeki payı giderek artmaktadır. Bunun yanında Vietnam Dairy Products (Vinamilk) üretmiş olduğu % 100 meyve sularına yönelik güçlü bir satış kampanyası düzenlemekte olup bu kampanya da satışların artmasında etkili bir rol oynamıştır.
Sebze/meyve sularının ortalama birim fiyatı nektar ve meyve sularında yaşanan artışa bağlı olarak 2012 yılında % 6 artış göstermiştir. Bu iki kategoride yaşanan fiyat artışlarının arkasında yatan asıl sebep bu iki ürün türünün ülkede üretiliyor olması ve ülkedeki üreticilerin artan işçi, yakıt, su ve elektrik fiyatlarından etkilenmeleridir.
Meyve suları (% 24’e kadar meyve) 2011 yılında yaşanan % 196’lık artışın ardından 2012 yılında perakendecilere yapılan satışlarda % 11 artış göstermiştir. Bunun ardında yatan sebep de %100 meyve sularında yaşanan artışın bu kategorinin yerini almasıdır.
Sebze/ meyve suları daha çok perakende zincirlerine yapılan satışlarla kendisine piyasada yer bulabilmektedir. Otel, restoran gibi yerlerde paketlenmiş hazır meyve sularından ziyade taze sıkılmış meyve suları servis edilmektedir. Otel, restoran ve diğer eğlence mekanlarına gerçekleştirilen sebze/ meyve suyu satışları toplam satışlar içerisinde sadece % 10’luk bir paya sahiptir. Paketlenmemiş meyve suları Vietnamlı tüketiciler arasında çok popüler olmayıp otel ve restoranlar dışında tercih edilmemektedir.
Meyve sularının türüne göre satışlara baktığımızda en çok tercih edilen meyvenin açık ara portakal olduğu görülmektedir. 2012 yılı itibarı ile % 100 meyve suyu satışlarının % 74’ü, meyve sularının % 60’ı ve nektarların % 30’u portakallıdır. Portakal suyunun tercih edilmesindeki en önemli faktör içerdiği C vitamini sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirmesi olarak görülmektedir. Bunun yanı sıra şeftali, domates ve greyfurt aromalı içeceklerdense portakal aromalı içecekler Vietnamlı tüketicilerin damak zevklerine daha uyumludur.
Vietnam sebze/meyve suyu piyasasında PepsiCo Vietnam perakendecilere gerçekleştirilen satışlar içerisinde % 21 pay ile lider firmadır. İkinci sıradaki firma ise % 20 pay ile Vinamilk’tir. PepsiCo meyve suyu, Vinamilk ise % 100 meyve suyu kategorilerinde lider firmalardır. Her iki firmanın Vietnam genelinde güçlü dağıtım kanalları mevcuttur. Vinamilk dışında pazara hakim olan firmaların tamamı yabancı veya yabancı ortaklıklı firmalardır. Vinamilk dışındaki yerel firmalar yabancı firmalar ile rekabet edebilecek finansal yeterliliğe sahip olmadıklarından piyasadaki tek yerli oyuncu olarak Vinamilk kalmaktadır.
Önümüzdeki yıllarda (2012-17) sebze/meyve suları satışlarının sabit fiyatlarla yıllık ortalama olarak % 11 artacağı tahmin edilmektedir. Bu artışın arkasında da son yıllarda giderek artan sağlıklı yaşam trendidir. Ülkede bu ürünlerin reklamlarında da sebze/meyve sularının içerdiği vitamin ve mineraller anlatılarak sağlık ve güzellik vurgusu yapılmaktadır.
Perakendecilere yönelik satışların ise sabit fiyatlarla yıllık ortalama olarak 2012-17 yılları arasında % 12 artacağı beklenmektedir. Ancak bu rakam geçtiğimiz 5 yılın ortalama büyümesi olan % 34’ün oldukça altındadır. Büyüme oranındaki düşüşün ardında yatan temel sebep piyasanın yavaş yavaş doygunluğa ulaşmasıdır. Ancak yine de büyüme oranının 2017 yılına kadar iki basamaklı olacağı beklenmektedir.
Önümüzdeki dönemde sağlıklı yaşam trendine paralel olarak de en hızlı büyümenin % 100 meyve sularında yaşanacağı düşünülmektedir. Bu kategorideki ürünler diğer ürünlere göre pahalı kalmayı sürdürecektir.
Vietnam’ın ithal ettiği sebze/meyve sularına bakılacak olursa portakal suyu ve çeşitlerinin tüketime paralel olarak ağırlıkta olduğu görülmektedir. Vietnam’ın sebze/meyve suyu ithal ettiği ülkelere bakılacak olursa dünyanın her yerinden ithalat geçekleştirildiği görülmektedir. 2012 yılı itibarı ile Vietnam’ın ticaret gerçekleştirdiği ülkeler tarafından bildirilen ithalat rakamı 12 milyon dolardır.
Vietnam’da yapılan fiyat araştırmalarında 1 litrelik % 100 meyve sularının fiyatlarının 4,30 ile 5 TL arasında değiştiği görülmekte iken nektar ve diğer meyve sularında fiyatların 3 ile 4 lira arasında değiştiği görülmektedir.
Makarna
2012 yılında Vietnam’da makarna satışları büyük bir atılım gerçekleştirmiş olup satılan makarna çeşidi sadece kuru pastadır. Her geçen gün daha çok tüketici makarna yapmayı öğrenip tüketse de makarna Vietnam’ın temel gıda maddelerinden birisi olmaktan uzaktır. Makarna tüketiciler arasında halen pahalı ve lüks bir ürün olarak değerlendirilmektedir.
2012 yılında makarna satışlarının değeri %19 artarken satış hacmindeki artış % 8 olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlar 2012 yılında makarna fiyatlarının ne kadar arttığını da göstermektedir. Ülkede her geçen gün kendisini daha fazla hissettiren batılılaşma eğilimi makarnaya olan talebin de giderek artmasına yol açmaktadır. Özellikle Ho Chi Minh City gibi şehirlerde birbiri ardına açılan Batılı tarzda restoranlar da makarna tüketiminin artmasına yol açmaktadır. Ülkedeki gençler de günlük öğünlerinde çok fazla makarna tüketmekte olup bu durum da önümüzdeki yıllarda makarna tüketiminin artacağına işaret etmektedir.
Saklama ve dağıtım koşulları ile fiyat açısından Vietnam pazarına en uygun olan kuru makarna ülkede satılan tek makarna türü olmaktadır.
Vietnam’da tüketilen makarnanın % 100’ü ithal edilmekte olup bu makarnanın % 80’i de modern perakende zincirleri (hipermarketler, süpermarketler, çok katlı mağazalar) tarafından tüketiciye sunulmaktadır. Ülkede tüketilen makarnanın önemli bir kısmı büyük şehirlerde tüketildiğinden modern perakende zincirlerinin de pasta satışında önemi daha da artmaktadır.
Vietnam makarna pazarında lider marka % 55 ile Barilla’dır. Pazardaki diğer önemli markalar % 9 ile Italpasta ve % 7 ile Pasta Zara’dır. Barilla’yı pazarda lider yapan etken kalite ve fiyattan ziyade kurmuş olduğu dağıtım ağıdır.
2012-17 yılları arasında sabit fiyatlarla yıllık ortalama % 6 artması beklenen makarna satışlarının özellikle büyük şehirlerde patlama yapası beklenmektedir. Makarna birim fiyatlarının ise tüketicilerin giderek daha fazla tüketmesine bağlı olarak ortaya çıkacak olan ölçek ekonomileriyle birlikte düşeceği tahmin edilmektedir.
Vietnam’ın makarna ithalatına bakacak olursak 2010 yılında 12,2 milyon dolar olan ithalatın 2012 yılında 2010 yılına göre yaklaşık olarak % 62,5 arttığı görülmektedir. Güney Kore % 49,6’lık pay ile Vietnam’ın ithalatında ilk sırada yer almaktadır. Asya kıtası dışındaki tedarikçi ülkelere bakacak olursak İtalya’nın Vietnam’ın makarna ithalatında % 5,8’lik paya sahip olduğu görülmektedir.
Vietnam’ın makarnada uyguladığı gümrük vergisi oranları taraf olduğu anlaşmaların çeşitliliği nedeniyle farklılık göstermektedir.
Unlu mamuller
2012 yılında Vietnam unlu mamuller pazarı % 17 büyüme kaydederek 11,4 trilyon Vietnam Dong’una ulaşmıştır. Büyümenin ana unsurunu, prestijli yerel firmalar teşkil etmektedir. Aynı yıl sektör ürünlerinin ortalama fiyatları, enflasyona bağlı olarak, % 10 artmıştır.
2012 yılında unlu mamuller perakende pazarının değer olarak % 58’ini paketlenmiş endüstriyel ürünler oluşturmaktaysa da satış miktarlarına bakıldığında satış hacminin % 68’ini paketlenmemiş el yapımı ürünlerin oluşturduğu görülmektedir. Vietnamlı tüketiciler daha taze olması, ürün çeşitliliği, fiyat düşüklüğü ve kolay ulaşılabilir olması gibi nedenlerle paketlenmemiş ekmek almayı tercih etmektedirler.
Paketlenmiş unlu mamuller arasında % 78,5 pay ile beyaz sandviç ekmeği pazar lideri konumundadır. Beyaz sandviç ekmeğini sırasıyla % 11’lik payla hamburger ekmekleri ve % 6 payla baget ekmekler izlemektedir. Metro ve Big C gibi hiper marketlerin kendi markalarıyla piyasaya sürmekte oldukları paketlenmiş baget ve hamburger ekmekleri satışlarında artış görülmektedir.
2012 yılında hükümetin, Vietnam ürünlerini destekleme faaliyetleri çerçevesinde yerel firmalar tüm satış kanallarında büyüme kaydetmişlerdir. Diğer taraftan Vietnam Perakendeciler Birliği, üyelerini daha fazla yerel ürün satışı konusunda teşvik etmeye devam etmektedir. Perakendeciler Birliği tarafından yerel firmaların ürün kalitelerini geliştirmeleri ve yeni dağıtım kanaları kullanmaları amacıyla da çalışmalar yürütülmektedir.
Batılı tarzı hayat tarzının özellikle şehirlerde yaygınlaşması Vietnamlıları geleneksel mutfaklarından uzaklaştırmaktadır. Modern şehir hayatı ve zaman kısıtı özellikle ofislerde çalışmakta olan Vietnamlıları unlu mamul tüketimine itmektedir.
2012 yılı içerisinde unlu mamuller sektöründe büyüme lideri değer bazında % 20, hacim bazında ise %11 ile pastacılık sektörü olmuştur. Paketlenmemiş el yapımı pastacılık ürünleri % 22 büyüme ile pastacılık sektöründe lider durumdadır. Bu durumun temel nedeni, özellikle büyük şehirlerde sayıları hızla artmakta olan pastaneler olarak görülmektedir. Diğer taraftan süper ve hiper marketler tarafından da satışı gerçekleştirilen taze unlu mamuller de göz ardı edilmemelidir.
Kinh Do ve Duc Phat gibi önde gelen yerel firmalar gerek ürün çeşitliliği açısından gerekse şube sayısı bakımından büyümeye devam etmektedirler.
Unlu mamullerin üretiminde kullanılan tüm girdilerin yerel üreticilerden temin edilmesi mümkün olsa da, özellikle ana ham madde olan buğday yurt dışından ithal edilmektedir.
Pastacılık ürünlerinden ülkede tek porsiyonluk paketlenmiş pastalar toplam satışların %89’unu oluşturmaktadır. Bahse konu ürünler Vietnamlılar tarafından günlük tüketim amacıyla satın alınırken daha büyük porsiyonlarla satışa sunulmakta olan ürünler ancak özel günlerde satın alınmaktadır.
Ülkede unlu mamullerin perakende dağıtımının değer bazında % 67’si pastanelerde gerçekleştirilmektedir. Süpermarketler ve bakkal dükkânları ise dağıtım kanalında kalan % 33’lük payda yer almaktadırlar. Özellikle süpermarketlerin sundukları hijyen koşulları ve modern anlamda yürütmekte oldukları satış faaliyetleri tüketiciler tarafından beğenilse de, geleneksel olarak pastanelerin bu alandaki etkinlikleri devam etmektedir.
2012 yılı itibarıyla pazarın en popüler ve tanınır firması olan Kinh Do % 16 payla pazar lideri konumunda olsa da özellikle ekmek ve türevlerinde el yapımı ürünlerin yoğun rekabetiyle karşılaşmaktadır. Diğer taraftan gerek Kinh Do gerekse diğer yerel firmalar hükümetin uygulamakta olduğu Vietnamlı firmaların desteklenmesi politikaları çerçevesinde mağaza sayılarını ve pazar paylarının artırmaktadırlar.
Pazardaki önde gelen diğer bir firma ise Asia Bakery & Confectionery’dir. Bahse konu firma 2012 yılında ürün gamını yeni ürünlerle genişletmeye devam etmiştir. Diğer taraftan Asia Bakery & Confectionery ürünlerini sadece kendi mağazalarında satmamakta süper market ve hiper marketlere dağıtım gerçekleştirmektedir.
Son dönemde sektörde faaliyet gösteren firmalar geleneksel perakende kanallarını kullanmaktansa süpermarketler ve hipermarketler yoluyla pazar penetrasyonlarını arttırmaya çalışmaktadırlar.
Vietnamlı tüketicilerin reklam duyarlılıkları oldukça yüksektir. Bu kapsamda özellikle yeni ürün tanıtımlarında ve markalaşma çalışmalarında reklam kanlarlının etkin kullanımı önem arz etmektedir. Yerel firmaların tanıtımlarını Tet bayramı (ay yeni yılı) ve Sonbahar festivalinde yoğunlaştırdıkları gözlenmektedir. Vietnamlı tüketicilerin reklam hassasiyetlerinin yüksek olmasına rağmen 2012 yılı incelendiğinde, firmaların kayda değer tanıtım kampanyaları yürütmedikleri görülmektedir. Firmalar ağırlıklı olarak bütçelerini dağıtım kanallarını geliştirmeye yönlendirmişlerdir.
Her geçen gün, örneğin Singapurlu Breadtalk ve Tous Les Jours gibi uluslararası firmaların dâhil olduğu Vietnam unlu mamuller pazarına yerel firmalar hakim konumdadır. Önümüzdeki dönemde her ne kadar piyasa doyum noktasına yaklaşmış olsa da pazara giriş maliyetlerinin diğer sektörlere göre daha düşük olması yabancı firmaları cezbetmeye devam edecektir.
Önümüzdeki dönemde pazara giriş maliyetlerinin düşüklüğü nedeniyle değer bazında en fazla büyümenin el yapımı pastanecilik ürünlerinde yaşanması beklenmektedir. Diğer taraftan açık satılmakta olan ekmek gibi unlu mamullerin aynı dönemde satışlarının azalacağı öngörülmekte olup, Vietnamlı tüketicilerin gelişmekte olan hijyen duyarlılıklarının ve paketlenmiş ekmeklerin kalitesinde yaşanan artışın etkili olacağı düşünülmektedir.
Önümüzdeki dönemde modern perakendecilik kanallarının unlu mamul üreticileri tarafından daha etkin biçimde kullanılacağı ve bu kanallardan üzerinden gerçekleştirilecek perakendeciliğin gelişmeye devam edeceği düşünülmektedir. Bahse konu beklentilere rağmen perakende unlu mamul satışının % 86’sının gerçekleştirildiği geleneksel dağıtım kanalları gelecekte de önemini koruyacaktır.
Unlu mamuller satışlarının 2012- 2017 yılları arasında cari fiyatlarla yıllık ortalama olarak % 6, sabit fiyatlarla ise % 4 büyüyeceği tahmin edilmektedir. Tüketicilerin batılı tüketim tarzını benimsemeleri ve yemek hazırlamaya daha az vakitlerinin olması bu artışın arkasında yatan faktörlerdir. Ayrıca hijyen kaygısı nedeniyle geleneksel kahvaltı ürünü olan eriştenin yerine de daha çok unlu mamul tüketilmesi beklenmektedir.
Vietnam’ın unlu mamul ithalatının türlerine göre dağılımına baktığımızda ilk sırada tatlı bisküvilerin olduğu görülmektedir. Diğer ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçilik ürünlerinin ithalatı da ülkedeki tüketime paralel bir şekilde artmaktadır. Diğer alt ürünlerde de ithalat değeri düşüktür.
Vietnam’ın ülkelere göre ithalatına bakılacak olursa ilk sırada Endonezya’nın yer aldığı görülmektedir. Son yıllarda Almanya, Danimarka ve Fransa gibi Avrupa ülkelerinden de Vietnam’a ihracat miktarlarında artışlar olduğu görülmektedir.
Bitkisel yağlar
2012 yılında Vietnam’da yağ satışları hacim olarak % 8, değer olarak ise % 17 oranında büyüme kaydederek, 681 bin ton ve 1,043 milyar dolar düzeyine ulaşmıştır. 2011 yılına nazaran azalmış olan büyüme rakamları pazarın nispeten doyuma ulaşması ile açıklanmaktadır. Diğer taraftan sektörde faaliyet göstermekte olan firmalar kırsal bölgelere odaklanmış olan tanıtım ve reklam kampanyalarıyla tüketicilerin farkındalığını arttırmaya çalışmaktadırlar. Vietnamlı tüketicilerin sağlıklarını koruma hususunda bilinçlenmeleri, milli gelirde görülen artışlar ve yürütülen yoğun tanıtım kampanyaları sonucunda, özellikle kırsal bölgelerde hayvansal yağlar yerine bitkisel yağ kullanımı yaygınlaşmaktadır.
Tüketicilerin bilinçlenmesiyle zeytinyağı % 21 büyümeyle ürün gurubunda tüketimi en fazla artan ürün konumdadır. Son dönemde daha çok ailenin orta ve üstü gelir gurubuna dahil olması da diğer yağlara kıyasla daha pahalı olmasına rağmen zeytinyağı tüketimin artmasına neden olmuştur. % 19 artışla tereyağı zeytinyağını takip etmektedir. Tereyağı tüketiminde yaşanan artışın temel nedenleri arasında batı tarzı yaşamın yaygınlaşması ve büyük kentlerde sayısı hızla artmakta olan yabancılar öne çıkmaktadır. Diğer taraftan ülkede hızla artmakta olan batı tarzı restoranların tüketime katkısı yadsınamaz.
2012 yılında ortalama ürün fiyatları enflasyon ve ürün kalitelerinin artması nedeniyle % 8 artmıştır.
Cai Lan Oil & Fats firmasına ait Neptune oil markası % 37 payla pazar lideri konumundadır. Uzun yıllardır yürütülmekte olan tanıtım kampanyalarıyla tüketiciler nezdinde yüksek kalite algısına sahip olan Cai Lan Oil & Fats farklı ambalajlar içerisinde pek geniş tüketici guruplarına hitap etmektedir. Pazarda ikinci marka % 23 payla Tuong An Vegetable Oil JSC ve % 11 payla Golden Hope Nha Be Edible Oils Co takip etmektedirler. Market zincirlerine ait özel markalar henüz nebati yağ sektöründe dikkate değer bir paya sahip değildirler.
Yağ üreticileri arasında 2012 yılında satışlarını en fazla arttıran firma Fonterra Brands (Vietnam) Co. Olmuş, bu firmayı Acecook Vietnam JSC takip etmiştir. Acecook firması pazarda oldukça yeni bir firma olmakla beraber De Nhat markalı yağlarıyla tüketicilerin beğenisini toplamıştır. De Nhat Vietnam pazarındaki ilk omega-3 ve vitamin-A içeren yağ olarak lanse edilmiştir.
%54 payla palmiye yağı pazarda lider konumundadır. % 25 payla palmiye yağını soya yağı takip etmektedir. Bu ürünler Vietnam pazarında geleneksel olarak kullanılmakta olduğu için diğer yağlara göre avantajlı konumdadırlar. Mısır yağı, ayçiçek yağı ve susam yağı gibi diğer yağlar birlikte pazardan % 7 pay alabilmektedirler. Palm ve soya yağı haricindeki diğer bitkisel yağların tüketicilere daha iyi tanıtılması gerekmektedir. Pek çok Vietnamlı tüketici bahse konu yağların arasındaki farklardan yeterince bilgi sahibi değildir.
Son dönemlerde Vietnamlı tüketiciler arasında sağlık bilinci gelişilmekte olsa da trans yağlar ve hidrojene yağlar konusunda tüketicilerin farkındalıkları düşük düzeydedir.
Ülkede paketlenmemiş bitkisel yağ kullanımı maliyetleri düşürmek amacıyla restoranlar ve sokak satıcıları arasında yaygındır. Tüketiciler gıda güvenliği ve marka bilinci gibi hususlar nedeniyle paketlenmemiş yağları kullanmaktan kaçınmaktadırlar.
Sağlık bilincinin gelişmesi ve daha fazla tüketicinin daha pahalı yağları satın alabilecek maddi güce kavuşması paralelinde Vietnam bitkisel yağ pazarı gelişime açık olarak değerlendirilmektedir. Diğer taraftan, kırsal bölgelerde ve küçük şehirlerde rekabet koşulları daha zayıf olmakla beraber, tüketicilerde sağlıklı yağ kullanımı bilincinin geliştirilmesi için pahalı bilinçlendirme ve tanıtım kampanyalarının yapılması gerekmektedir.
Vietnam bitkisel yağ pazarı ağırlıklı olarak yerel firmalar tarafından domine edilmiş durumdadır. Bu kapsamda pazara girmeye istekli olan yabancı firmaların daha yenilikçi ürünler olarak görülen tereyağı ve zeytinyağı gibi ürünlere odaklanmaları isabetli olacaktır.
Cai Lan Oil & Fats firmasına ait Neptune 1:1:1 2012 yılında dikkat çekici hamleler gerçekleştirmektedir. Tamamen Vietnamlı tüketicilere özel olarak üretildiği iddia edilen ürünlerinde sağlık vurgusu ön plana çıkmakta olup içeriğin omega-3 ve omega-6 gibi katkılarla zenginleştirildiği ifade edilmektedir.
Pazarda önde gelen firmalar ağırlıklı olarak televizyon reklamlarını ve yazılı basını tanıtım kampanyaları kapsamında kullanmaktadırlar. Tanıtım kampanyaları geleneksel olarak ay takvimine göre yeni yıl gibi festival zamanlarında yoğunlaşmaktadır.
Genel olarak sıvı yağlar plastik veya cam şişelerde tüketicilere sunulmaktadır. Margarin ve diğer yağlar ise miktarına bağlı olarak plastik veya alüminyum kutularda satılmaktadır.
Vietnam bitkisel yağ pazarı büyük şehirlerde nispeten doymuş görünse de önümüzdeki dönemde küçük şehirlerde ve kırsal bölgelerde satışların artması beklenmektedir. Bu kapsamda pazardı domine etmekte olan firmalar bahse konu bölgelere yönelik olarak dağıtım ağlarını geliştirmekte ve tanıtım kampanyalarıyla tüketicilerde hayvansal yağlar yerine bitkisel yağları kullanmalarının sağlık açısından daha yararlı olduğu konusunda bilinçlendirmeye çalışmaktadırlar.
Önümüzdeki dönemde zeytinyağının bitkisel yağ pazarında satışların en fazla artacağı ürün olması beklenmektedir. Zeytinyağı üzerine çalışmakta olan firmaların önümüzdeki dönemde artması artan rekabet nedeniyle tanıtım kampanyalarına ağırlık verilmesi sonucu tüketicilerin daha fazla bilinçleneceği ve zeytinyağı tüketimini artıracakları düşünülmektedir.
Vietnam’da kullanılan geleneksel bitki yağı bütün Uzakdoğu ülkelerinde olduğu gibi palm yağıdır. Ancak ülkenin artmakta olan margarin ve zeytinyağı ithalatı ile birlikte bu ürünlere yönelik olumlu beklentiler bu ürünlerin ithalatının önümüzdeki yıllarda önemli miktarda artacağını göstermektedir.
Vietnam’ın bitkisel yağ ithalatında ilk sıralarda komşusu ve ASEAN’dan partneri olan ülkeler gelmektedir. Ancak, yukarıda da belirtildiği gibi Vietnamlı tüketicilerin daha sağlıklı bir diyet uygulama yönündeki istekleri ve artan gelirleri gelecek dönem içerisinde özellikle zeytinyağı tüketiminde artışlar yaratacağı, bu şekilde Vietnam’ın ithalatındaki ülkelerin kompozisyonunu değiştireceği beklenmektedir.
Genel değerlendirme
Vietnam ekonomisi son yıllarda çevre ülkelerdeki ekonomik faaliyetlerin de artmasına bağlı olarak hızlı bir büyüme trendi içerine girmiştir. Ülkenin artan geliri doğal olarak kendisini tüketicilerin harcama eğilimlerinde göstermektedir. Geliri artan tüketiciler henüz yavaş da olsa batı ülkelerinden gelen ürünlere karşı oldukça ilgilidirler. 88,7 milyonluk nüfusu ile de Vietnam oldukça büyük bir pazardır. Ülkede kişi başına düşen milli gelir satınalma gücü paritesine göre 2012 yılında sadece 3.584 dolar olmasına rağmen ülkede var olan gelir eşitsizliğine bağlı olarak yüksek gelirli Vietnamlıların sayısı oldukça fazladır. Bunun yanında, kırsal alanlar ile şehirler arasında da önemli bir gelir farkı bulunmaktadır ve ülkede şehirleşme oranı hızlı bir şekilde artmaktadır. Oldukça genç bir nüfusa sahip olan Vietnam’da genç tüketiciler bir batılı gibi yaşamaya çalışmakta olup batı tarzı yaşam felsefesini hayatlarının her kısmına sokma gayreti içerisindedirler. Batı tarzı ürünlerin de tüketilmesi buna dahildir. Hanoi ve Ho Chi Minh City gibi şehirlerde yüksek satınalma gücüne sahip birçok Vietnamlının yanı sıra oldukça fazla sayıda yabancı ve turist de bulunmaktadır. Ayrıca, ülkemizin de ihraç ettiği gıda ürünlerinin önemli bir kısmı iklim ve sosyolojik faktörlerin doğurduğu sonuçlardan ötürü Vietnam’da üretilememekte olup neredeyse tamamı ithalat yoluyla temin edilmektedir. Bu faktörler gıda ürünleri açısından önemli bir potansiyel doğurmaktadır.
Vietnam ekonomisinde kamunun payının yüksek ve kamu firmalarının halen ülkenin en büyük firmaları olması nedeniyle firmaların tam anlamıyla rekabetçi ve verimlilik anlayışla çalışamamaktadır.
Henüz ülkemizin tanınırlığı çok düşük düzeylerde de olsa ülkemizi bilen Vietnamlılar ülkemizi de diğer batı ülkelerinden birisi olarak görmektedirler. Bu noktada ülkemiz açısından ilk olarak yapılması gereken şey firmalarımız ve ürünlerimizin tanıtımına yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesidir. Vietnam`da düzenlenen uluslararası fuarlara aktif veya ziyaretçi olarak katılım sağlanması, firmalarımızın ilk olarak yapmaları gereken eylemlerdir.
Bununla birlikte, Bakanlığımız Hanoi Ticaret Müşavirliğimizden alınan bilgi doğrultusunda İstanbul Ticaret Odası’nın 2014 yılında Vietnam`ın Ho Chi Minh şehrinde Türk Ürünleri Sergisine düzenleneceği belirtilmiş olup firmalarımızın bu etkinliğe katılımlarının faydalı olacağı düşünülmektedir.
