Fazla Gıda, 2017’den bu yana yürütülen operasyonlar ile 20 bin ton gıdayı kurtararak, 65 bin tondan fazla karbon salımını engelledi. Fazla Gıda Kurucu Ortağı ve Ceo Olcay Silahlı yaptığı çalışmalarla, Meaningful Business 100 listesine girdi.
-Sayın Olcay Silahlı, Fazla Gıda fikri nereden çıktı? Kuruluş öyküsünü ve faaliyet alanlarınızı öğrenebilir miyiz?
2016 yılında ben ve Arda Eren tarafından kurulmuş teknoloji tabanlı bütüncül atık yönetimi çözümleri üreten bir sosyal girişimiz. Şirketi kurma amacımız bir taraftan sürdürülebilir bir iş modelini hayata geçirirken bir taraftan da dünya için etki odaklı işler yaparak çevresel ve sosyal fayda sağlamanın mümkün olduğunu kanıtlamak, bu alanda gençlere örnek olmaktı.
B2B pazarda, 5 senedir sağladığımız teknolojik altyapı ile Türkiye’nin ve dünyanın en büyük üretici, distribütör, perakende, toptan ve e-ticaret pazaryeri markalarına ellerindeki fazla ürünlerini maksimum finansal, çevresel ve sosyal fayda ile değerlendirme imkânı sağlıyoruz. Özetle fazladan fayda yaratıyoruz.
Kurtardığımız gıdaların bir kısmını bağış operasyonlarımız aracılığıyla düzenli olarak 1.100.000’in üzerinde ihtiyaç sahibine ulaştırdık.
Bunun haricinde gıdaların bir kısmının Fazla Gıda Market ismini verdiğimiz B2B outlet pazaryeri ürünümüz sayesinde yeniden satışını gerçekleştirerek ekonomiye geri kazandırdık, bir kısmının hayvan yemi üretiminde değerlendirilmesini, geri kalanının da biyogaz tesislerinde değerlendirilerek elektrik enerjisine dönüştürülmesini sağladık.
Fazla Gıda olarak atıl ürünler ne durumda olursa olsun, bu ürünlerin geri kazanılması için uygun olan çözümü sunabilen bir ekosistem yönetiyoruz.
-Yaptığınız çalışmalarda, gıda işletmelerinden yeterli desteği alabiliyor musunuz?
Fazla Gıda, son 4 yılda partnerleriyle beraber tam 20 bin ton gıdanın kurtarılmasını sağladı. Bu kurtarılan gıdalar sayesinde 65 bin tonun üzerinde karbon emisyonu önlenirken 100 milyon TL değerinde gıda ekonomiye geri kazandırılmış oldu. Yaptığımız bağış operasyonları sayesinde 1 milyon 100 bin ihtiyaç sahibine düzenli olarak gıda yardımı yapıyoruz.
Fazla Gıda’nın dijital atık yönetimi platformu üzerinden şimdiye kadar 75 binin üzerinde işlem gerçekleştirildi. Her geçen gün daha fazla işletme israf ve atık yönetimi konusunda bilinçleniyor ve Fazla Gıda olarak biz de bu sayede daha fazla partnere çözüm sunabiliyoruz.
Fazlayı faydaya çeviren işletmeler, israf kaynaklı karbon salımını engellerken üretimde kullanılan kaynakların da boşa gitmesinin önüne geçmiş oluyorlar.
Diğer taraftan, FAZLA isimli uygulamamız ile HORECA işletmelerini ve tüketicileri de gıda atığı ile mücadele hareketinin bir parçası haline getirdik.
FAZLA aracılığıyla, tüketiciler çevrelerindeki işletmelerin lezzetlerini yarı fiyatına deneyimleme şansı bulurken işletmeler de fazla üretim ürünlerinden ekstra finansal gelir elde ederken gıda atığı oluşumunu engellemiş oluyorlar. FAZLA uygulamasına katılan gıda işletmesi sayısı da her geçen gün katlanarak artıyor.
Pandemi ve yasaklarla birlikte tüketicilerin alışveriş alışkanlıkları da değişti. Tüketiciler yasakların bunaltıcı etkisiyle kendilerini rahatlatmak için daha fazla alışveriş yapmaya başladı.
Diğer taraftan firmalar da bu öngörülemeyen dönemlerde satış tahmini yapmakta zorlandı, fazla üretim dolayısıyla stokta kalan ürün sayısı arttı.
Dolayısıyla pandemi döneminde özellikle üretici ve perakendecilerde daha fazla ürün kaldığını gözlemledik.
Buna ek olarak pandemi döneminde sadece paket servis ve Gel-Al olarak çalışmak zorunda kalan HORECA işletmelerinin gıda israfını azaltmalarına yardımcı olacak FAZLA uygulamamızı hayata geçirdik.
FAZLA Uygulaması ile restoran, kafe, pastane ve market gibi işletmelerin gün içinde satışını gerçekleştirememe riski olan üretim/tedarik fazlası, Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi ya da Son Tüketim Tarihi Yaklaşan taze ve lezzetli ürünlerini son tüketiciye en az % 50 indirim uygulayarak ön satış gerçekleştirebileceği bir sistem yarattık.
-Meaningful Business 100 listesine girdiniz. Meaningful Business 100 nedir, bu listeye kimler girmeye hak kazanıyor? Buraya giden yolu okuyucularımıza anlatır mısınız?
Meaningful Business, 90’dan fazla ülkeden kurumsal CEO’ların, sürdürülebilirlik liderlerinin, etki yatırımcılarının ve girişimcilerin oluşturduğu uluslararası bir topluluk. Her yıl, “Meaningful Business 100” adı altında tüm dünyadan, karlılığa koşarken aynı zamanda amaç odaklı olan ve BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na hizmet eden şirketlerin liderlerini seçiyor ve yayınlıyorlar.
2021 yılında, içlerinde Birleşmiş Milletler İcra Direktörü’nün de yer aldığı 21 kişilik jüri 75 ülkeden gelen 500’ün üzerinde adaylığı değerlendirdi. Yapılan değerlendirmede, gıda israfını önleyen çözümleriyle Açlığa Son, Sürdürülebilir Şehir ve Yaşam Alanları, Sorumlu Tüketim ve Üretim, İklim Krizi maddelerine katkı sağlayan Fazla Gıda’nın kurucu ortağı ve CEO’su olarak en etkili 100 liderden biri seçildim.
Kendim ve şirketimiz adına çok anlamlı bir ödül. 2016’da yola çıkarken, amacımız sürdürülebilir bir iş modeli kurarken aynı zamanda dünya için pozitif bir sosyal ve çevresel etki yaratılabileceğini kanıtlamaktı.
Gıda israfı gibi çok önemli ve büyük bir problemle mücadeleyi sadece devlet kurumlarına ve sivil toplum kuruluşlarına bırakmamak, özel sektördeki firmaların da bu konuda aksiyonlar alabileceğini göstermek istedik. Sosyal girişim kavramının Türkiye’de özellikle gençler arasında anlaşılması ve yaygınlaşması için bir örnek oluşturmayı hedefledik.
Meaningful 100 gibi, tüm dünyadan adaylıkların gösterildiği, jürisinde birbirinden değerli 21 uzmanın olduğu, uluslararası bir yarışmada kazananlardan biri olmak çok gurur verici. Üstlendiğimiz bu misyonu daha da ileriye taşımak için çalışmalarımıza devam edeceğiz.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından dünya çapında seçilen 9 etki odaklı girişimden biri olmanın sorumluluğuyla, öncelikli hedefimiz 2030’a kadar partnerlerimizin gıda israfı kaynaklı karbon salımını % 50 azaltmak.
Yaptığımız işlerin Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nden Açlığa Son, Sürdürülebilir Şehir ve Yaşam Alanları, Sorumlu Tüketim ve Üretim ve İklim Eylemi maddelerine katkı sağlamasını hedefleyerek yola çıktık. Bu hedeflerden özellikle 12.3 numaralı Gıda kaybı ve israfına son maddesine odaklanıyoruz.
Diğer taraftan 2016 yılında kurulmuş ve hızla büyüyen bir start-up olarak iyi çalışan bir iş modelini sürdürmek zorundayız. Kuruluşumuzu takip eden ilk 2 yılda sırasıyla 5 ve 6 çarpan ile büyüdük. Pandemiye rağmen büyümemizi sürdürdük ve 2020 yılı içerisinde 1.5 kat büyüme kaydettik.
2021 yılında da israfla mücadele için sunduğumuz ürün portföyümüzü genişleterek büyümemizi sürdürüyoruz. 70 kişilik bir ekibe ulaştık ve yılı 3 kat büyüme ile kapatmayı hedefliyoruz.
Öte yandan kuruluşumuzdan itibaren büyüme hedeflerimizi, etki alanımızı önce Türkiye’de, akabinde dünya çapında katlayarak artırabilmek üzerine kurduk. Bu doğrultuda Türkiye’de ciddi bir etkiye ulaştık, 2022 itibariyle Avrupa’ya açılmayı planlıyoruz.
-Eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Doğal afetler ve ekstrem hava olayları, iklim krizini tüm ülkelerin ana gündem maddelerinden biri haline getirdi. İklim krizi, tüm hayatımızı etkileyen ve bundan böyle de etkileyecek olan, dünyanın en temel sorunlarından biri.
İklim değişikliğinin ortaya çıkardığı korkunç sonuçlara şimdiden oldukça çarpıcı bir şekilde tanıklık ediyoruz. Artık, dünyamızın geleceğine yönelik çok ciddi bir kırılma anına ulaştık ve bir takım kritik kararları hızlıca alıp, aksiyona geçmezsek çok geç kalmış olacağız.
Daha önce de belirttiğim gibi, bugün dünyada üretilen gıda miktarı tüm nüfusu doyurmak için fazlasıyla yeterli. Ancak gıdanın dağılımıyla ilgili problemler ve gıda israfının çok yüksek oranda olması dolayısıyla bu üretime rağmen hala ciddi bir açlık sorunu yaşıyoruz. Dolayısıyla gıdayla ilgili odaklanılması gereken konu artık üretimi artırmak değil, üretileni en optimum şekilde kullanma ve dağıtabilme olmalı.
Fazla Gıda olarak biz etkili bir atık yönetiminin günümüz dünyasında dijital çözümlerle sağlanabileceğine inanıyoruz. O yüzden uçtan uca, takip edilebilir teknolojik bir altyapıya sahip bir ekosistem sunarak israfla mücadele ediyoruz.
Bu ekosistem sayesinde partnerlerimiz hiçbir ek eforda bulunmadan fazla ürünlerini sisteme yükleyerek bu ürünlerin en yüksek ekonomik, çevresel ve sosyal fayda ile değerlendirilmesini sağlıyorlar. Bu platformumuz haricinde gıda israfını engelleme konusunda etki alanımızı genişletebilmek için yeni ürünlerin araştırma ve geliştirmesi üzerinde çalışıyoruz.
Akıllı tartı ve soğuk zincir takip sistemi kendi bünyemizdeki araştırma-geliştirme çalışmaları sonucunda geliştirdiğimiz ürünler. Bu gibi ürünler geliştirmeye devam ederek israf ile bütüncül bir şekilde mücadele etmeye devam edeceğiz.